ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΥ: Η ποιότητα στο ελληνικό ελαιόλαδο

ΟΔΟΣ 16.6.2016 | 840

Το ελαιόλαδο βασικό στοιχείο της διατροφής μας και του πολιτισμού μας, εδώ και πολλές χιλιετίες, επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την εκτίμησή μας σε αυτό και τη θετική συμβολή του στην προαγωγή της ανθρώπινης υγείας.

Μερικές τελευταίες εξελίξεις από την πρόσφατη έρευνα, ενδιαφέρουν ιδιαίτερα και εμάς τους καταναλωτές. Βέβαια γνωρίζα- με από χρόνια ότι η ποιότητα του Ελληνικού ελαιολάδου, στηριγμένη στο πλούσιο και άριστα προσαρμοσμένο γενετικό υλικό και στη μεγάλη παράδοση καλλιέργειας, ήταν η καλύτερη από όλα τα ελαιόλαδα των ανταγωνιστικών χωρών. Δυστυχώς, όμως αυτήν την αξεπέραστη ποιότητα εισέπρατταν και εξακολουθούν να εισπράττουν στο πολλαπλάσιο οι ξένοι έμποροι (Ισπανοί και Ιταλοί) και όχι οι Έλληνες παραγωγοί ή μεταποιητές. Άλλωστε και το σύστημα εμπορίας μετρούσε μόνον την οξύτητα και με βάση αυτήν διαφοροποιούσε ελαφρά τις τιμές.

Είναι καιρός πλέον, στηριγμένοι στα λαμπρά αποτελέσματα των τελευταίων εργαστηριακών ερευνών, να θέσουμε ως κύρια επιδίωξη, παραγωγοί και ομάδες παραγωγών, την παραπέρα βελτίωση της ποιότητας του Ελληνικού ελαιολάδου. Θετική μπορεί να είναι και η συμβολή των καταναλωτών στη ριζική αναθεώρηση και βελτίωση του συστήματος παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας του ελαιολάδου, μέσα από τη στροφή τους στην αναζήτηση και αγορά των εκλεκτών ελαιόλαδων.

Ποιες είναι όμως οι πρόσφατες εξελίξεις; Δύο ουσίες που περιέχονται στο παρθένο αγουρέλαιο (ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη), προβλέπεται να αλλάξουν πολλά στο ελαιόλαδο (παραγωγή και εμπορία). Δύο όμως λόγια για τις ουσίες αυτές.

Το Τμήμα Διατροφής του Πανεπιστημίου Davis στην Καλιφόρνια και το Ερευνητικό Κέντρο Διατροφής του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ στην ίδια Πολιτεία, πραγματοποίησαν κλινική μελέτη για τον προσδιορισμό της ευεργετικής επίδρασης του ελαιολάδου στην ανθρώπινη υγεία. Στα πλαίσια της μελέτης δοκιμάστηκαν ελαιόλαδα που επιλέχθηκαν, μετά από ανάλυση εκατοντάδων δειγμάτων, από το Φαρμακευτικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και η σύσταση τους επιβεβαιώθηκε από το κέντρο ελιάς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Η δοκιμή έγινε σε 6 υγιή άτομα ηλικίας 25 ετών και ήταν η πρώτη φορά που διαπιστώθηκε ότι το Ελληνικό ποιοτικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο πλούσιο σε ελαιοκανθάλη μπορεί να προστατεύσει το καρδιαγγειακό σύστημα.

Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν το Νοέμβριο του 2015 σε ειδική εκδήλωση που έγινε στην Αθήνα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα περιέχουν ένα ευρύ φάσμα φυσικών συστατικών των οποίων η σχετική συγκέντρωση διαφέρει πάρα πολύ μεταξύ των διαφόρων ποικιλιών ελιάς. Πολλές από αυτές τις χημικές ενώσεις έχει αποδειχθεί ότι διαθέτουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Ελαιοκανθάλη που έγινε πρόσφατα στην Αρχαία Ολυμπία (2-3 Ιουνίου 2016), γνωστοποιήθηκαν στοιχεία μελετών, που αφορούν στη σχέση του ελαιολάδου με την προστασία από την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ, την προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις και μεταβολικές νόσους, ακόμα και προστασία από την εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου.

Τέλος, πολύ σημαντικά είναι και τα αποτελέσματα μιας άλλης έρευνας τριών Αμερικανών επιστημόνων που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Molecular and Cellular Oncology το 2015. Η έρευνα αποκάλυψε ότι οι ουσίες αυτές (ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη) όταν χορηγήθηκαν εργαστηριακά σε καρκινικά κύτταρα, διαφόρων μορφών καρκίνου, προκάλεσαν το θάνατό τους (απόπτωση) μέσα σε μισή ώρα ενώ τα υγιή κύτταρα δεν επηρεάστηκαν.

Η τρομερή αυτή ανακάλυψη που θα συνεχιστεί σε πειραματόζωα και αργότερα σε καρκινοπαθείς, θα αλλάξει πολλά στην παραγωγή και εμπορία του Ελαιόλαδου. Λέγεται μάλιστα πως δεν είναι μακριά η εποχή που το εξαιρετικό ελαιόλαδο, πλούσιο στις παραπάνω ουσίες και άλλες φαινόλες, θα πωλείται πλέον στα φαρμακεία! Οι ουσίες αυτές βρέθηκε να περιέχονται σε μεγαλύτερες ποσότητες στα Ελληνικά ελαιόλαδα που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα, σε αντίθεση με τα λάδια των άλλων ανταγωνιστικών χωρών, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά τη μεγάλη ποιοτική υπεροχή του Ελληνικού ελαιόλαδου έναντι των ξένων. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το νέο τρομακτικό συγκριτικό πλεονέκτημα, θα οδηγήσει στην αυτοπρόσωπη παρουσία στη διεθνή αγορά του εκλεκτού Ελληνικού Ελαιολάδου και φυσικά σε επώνυμες συσκευασίες.

Θα αλλάξει και η ποιοτική κατάταξη του ελαιολάδου. Η οξύτητα πάνω στην οποία στηρίζεται το σημερινό σύστημα εμπορίας δεν λέει τίποτε. Απεναντίας, οι νέες ποιότητες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους την περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε μικρογραμμάρια ανά κιλό των παραπάνω ουσιών. Από τα πρώτα ερευνητικά αποτελέσματα προκύπτει ότι οι ουσίες αυτές περιέχονται σε μεγαλύτερη ποσότητα στα αγουρέλαια που έχουν καλλιεργηθεί με βιολογικές μεθόδους σε ξερικούς αγρούς που δεν λιπαίνονται και το ελαιόλαδο έχει παραληφθεί με ψυχρή έκθλιψη.

Εμείς που υπηρετούμε τη Βιολογική και Αειφορική Γεωργία, νοιώθουμε ιδιαίτερα περήφανοι και δικαιωμένοι. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του πλούσιου σε πολυφαινόλες ελαιολάδου είναι η πικράδα και το ελαφρό κάψιμο στη γλώσσα. Απομένει να προσδιοριστεί, κάτω από τις ίδιες εδαφοκλιματικές συνθήκες, η συμβολή του γενετικού υλικού (αγριελιές, επώνυμες Ελληνικές ποικιλίες, ξένες ποικιλίες), των καλλιεργητικών φροντίδων, της μεθόδου συλλογής και ελαιοποίησης, κ.ά.

Για την ιστορία, το κτήμα που από πέρσι παρακολουθούμε στην Κέρκυρα με έναν εκλεκτό συνάδελφο και φίλο, έβγαλε λάδι με περιεκτικότητα σε ελαιοκανθάλη 468 mg/κιλό και ελαιασίνη 206 mg/κιλό και ολικές φαινόλες 1650 mg/Kg και του απονεμήθηκε χρυσό βραβείο. Ο μέσος όρος των παραπάνω ουσιών σε δείγματα διεθνούς δειγματοληψίας ανέρχεται σε 135 και 105 mg/kg αντίστοιχα. Βλέπετε λοιπόν την ολοφάνερη ποιοτική υπεροχή. Να σημειωθεί ότι η επεξεργασία έγινε σε συμβατικά ελαιουργία που δυστροπούσαν να καθαρίσουν τα μηχανήματα πριν δεχθούν τις καθαρές ελιές του συνεργάτη μας παραγωγού (άλλαξε 2 ελαιοτριβεία) και σε μια περίπτωση οι ελιές παρέμεναν σε αποθήκευση για 3 ημέρες μέχρι να επεξεργαστούν.

Ο συνεργάτης μας, μετά από όλα αυτά, πολύ σωστά αποφάσισε και ήδη εγκαθιστά ένα δικό του μικρό ελαιοτριβείο ώστε να είναι βέβαιος ότι αυτό που παραλαμβάνει ως λάδι, είναι το δικό του. Δεν έχει νόημα να παράγεις με τόσους κόπους και έξοδα ένα εκλεκτό προϊόν και το ελαιουργείο να σου το υποβαθμίζει. Ο συνεργάτης μας έκανε και ένα απλό τεστ. Αρίθμησε τα δοχεία του λαδιού, καθώς γέμιζαν στο ελαιοτριβείο, και όταν πήγε στην αποθήκη του μέτρησε την οξύτητα. Τα πρώτα λάδια ξεκίνησαν με οξύτητα 1,2 που σταδιακά έπεσε σε 0,8 και μόνο μετά από 7 δοχεία έφθασε και σταθεροποιήθηκε στο 0,18 που ήταν η δική του οξύτητα.

Συγχαρητήρια Γιάννη και σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύτηκες. Του χρόνου θα συνεχίσουμε την προσπάθεια και είμαστε βέβαιοι ότι θα βγάλουμε ακόμη καλύτερο ελαιόλαδο. Μάλιστα τώρα, με το δικό μας ελαιοτριβείο, θα μπορέσουμε και με τη σύμφωνη γνώμη σου, να δούμε την επίδραση στις παραπάνω πολύτιμες ουσίες των διαφορετικών ποικιλιών που υπάρχουν στο κτήμα, την επίδραση του ζεόλιθου, της μυκόρριζας και των Ενεργών Μικροοργανισμών, της ηλικίας των δένδρων, του κλαδέματος, και άλλων καλλιεργητικών τεχνικών σε μια προσπάθεια να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο την περιεκτικότητα τους στις πολύτιμες αυτές ουσίες.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 16 Ιουνίου 2016, αρ. φύλλου 840