ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΤΡΩΝΟΥ ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ: Το Αναγνωστικό

ΟΔΟΣ 10.12.2015 | 815

Κανείς δεν θυμόταν πια, πώς και πότε κατέβηκε η Σαββούλα από το χωριό, με τα τρία της αγόρια και τη γελάδα της. Κατέκτησε όλη τη γειτονιά με την καλοσύνη και το παροιμιώδες της φιλότιμο. Και φυσικά, με την ομορφούλα καφετιά αγελάδα, που την έβγαζε κάθε πρωί στη βοσκή. Στις αλάνες και τις απερίφραχτες αυλές• δεν έλειπαν δα σχεδόν από κανένα σπίτι. Με ένα τσουράπι στο χέρι, σεργιάνιζε πάνω κάτω, προσέχοντας το ζωντανό• μια καλή κουβέντα για όλους, μικρούς και μεγάλους και την αγελάδα χορτάτη φρέσκια τροφή, επέστρεφε στο φτωχικό της, γιατί έπρεπε να νοιαστεί και για "τα άλλα ζωντανά της", όπως της άρεσε να λέει για τα παιδιά της.

Η αγελάδα όνομα δεν είχε. Και μάλλον δεν το χρειαζόταν, μια και έβγαινε μόνο με την κυρά της. Ωστόσο, επειδή ήταν τόσο συμπαθής σε όλους, κάποιος της έδωσε το όνομα Σάββα, για να ξεχωρίζει απ’ τη Σαββούλα. Το γάλα της Σάββας έτρεφε όλα τα παιδιά της γειτονιάς, και αν περίσσευε, και μερικούς μεγάλους. Με τα λεφτά αυτά συντηρούσε η Σαββούλα την οικογένεια. Βοηθούσαν βέβαια και τα παιδιά• κάναν όποια δουλειά του ποδαριού έβρισκαν στην πόλη. Όλα αυτά μετά το σχόλασμα. Το διάβασμα γινόταν το βράδυ, με το φως της λαμπούσκας. Και τα πήγαιναν πολύ καλά στα γράμματα. Η Σαββούλα χαιρόταν για τα προκομμένους της. Τους καμάρωνε μάλιστα, χωρίς να λέει σε κανέναν τίποτα.

Τα χρόνια περνούσαν, η Σάββα συνέχιζε τις πέρα-δώθε βόλτες με τη Σαββούλα. Μεγάλωσαν οι γιοί, έφυγαν άλλοι για σπουδές και άλλοι στο στρατό, έμεινε η Σαββούλα μόνη με τη Σάββα. Ο καημός της ήταν, ότι δεν ήξερε γράμματα, και έτσι αναγκαζόταν να προσφεύγει σε τρίτους να της διαβάζουν τα γράμματα των παιδιών, να γράφουν τα δικά της. "Τα μυστικά στη φόρα!", έλεγε.

Τότε ήταν που αποφάσισε να μάθει τουλάχιστον το αλφάβητο. Έμενε εκεί κοντά μια δασκάλα. Η συμφωνία έκλεισε στο άψε σβήσε. Δωρεάν γάλα για τη δασκάλα, δωρεάν μάθημα για τη Σαββούλα. Βρέθηκε το Αναγνωστικό, φύλλα από παλιά τετράδια των παιδιών, και το σχολείο άρχισε. Έδενε τη Σάββα στην ξέφραγη αυλή, έμπαινε στο σπίτι με χαρτί και μολύβι, και με ζήλο περισσό, προχωρούσε ακάθεκτη να κατακτήσει τον άυλο κόσμο. Η δασκάλα έτριβε τα μάτια. Τόσο επιμελή και τακτική μαθήτρια δεν είχε συναντήσει ποτέ πριν. Πολύ σύντομα, η Σαββούλα ήταν σε θέση να διαβάζει και να γράφει απλές προτάσεις. Άρχισε να στέλνει γράμματα στους ξενιτεμένους, κάπως ασύντακτα στην αρχή, όλο και πιο σύνθετα, μήνα με το μήνα. Πετούσε στα σύννεφα. Αν δεν ήταν να πληρώνει για γραμματόσημα, θα τους έστελνε ένα γράμμα την ημέρα! Σιγά-σιγά δεν της έφτανε μόνο αυτό. Ζητούσε απ’ τη δασκάλα και άλλα βιβλία, εκτός από το αναγνωστικό. Ήθελε να μάθει για τον κόσμο όλο, Ιστορία, Γεωγραφία. Έψαχνε στο χάρτη να δει πού βρίσκονταν οι γιοί, πού ο μικρός, πού ο μεγάλος, πού και ο χαϊδεμένος της, ο μεσιακός, ο πάντα άριστος και καλός πια επιστήμονας. Του είχε μεγάλη αδυναμία• δεν της είχε αντιμιλήσει ούτε μια φορά.

Ο ταχυδρόμος είχε γίνει για τη Σαββούλα ένα είδος Άη-Βασίλη. Τον περίμενε με τη Σάββα δίπλα της, τον τράταρε πάντα κάτι, ένα κομμάτι τυρί, λίγο βούτυρο, κι εκείνος της παράδινε, πάντα γελαστός, την αλληλογραφία. Έκανε εκεί μια στάση, τη ρωτούσε τι άλλο έμαθε από τα βιβλία. Άρχιζε εκείνη με ενθουσιασμό την εξιστόρηση, πού πήγε ο Μέγας Αλέξανδρος, πόσο ψηλός είναι ο Όλυμπος, πώς πέφτουν οι αρκούδες σε χειμερία νάρκη. Εκείνη την ημέρα ο ταχυδρόμος ήρθε κάπως αργοπορημένα∙ διστακτικό το βάδισμά του. Με σκυφτό το κεφάλι της παρέδωσε ένα τηλεγράφημα και έφυγε βιαστικός. Πρώτη φορά έβλεπε η Σαββούλα τηλεγράφημα. Το άνοιξε προσεκτικά, πλησίασε τη Σάββα, την αγκάλιασε από το σβέρκο, και άρχισε ένα βουβό κλάμα. Ο χαϊδεμένος της, ο μεσιακός, είχε πεθάνει από καρδιακή προσβολή. Έκλαιγε η έρμη δίπλα στη Σάββα, με λυγμούς τώρα, και έλεγε: Άραγε θα ζούσε αν δεν είχα μάθει γράμματα;
Ήρθαν οι άλλοι γιοί, πούλησαν τη Σάββα, πήραν τη Σαββούλα μαζί τους. Δεν ξανάνοιξε βιβλίο από τότε, ούτε γράμμα κανένα.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 10 Δεκεμβρίου 2015, αρ. φύλλου 815

Φωτογραφία: Η αιγυπτιακή θεότητα Αθώρ με την μορφή αγελάδας. 1450 π.Χ. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. Με την επωνυμία «Βασίλισσα της Δύσης», θεωρείτο προστάτις της θηβαϊκής νεκρόπολης. Ο απεικονιστικός της τύπος στη Βίβλο των Νεκρών είναι η αγελάδα, με το μισό σώμα της έξω από το Λιβυκό Όρος, που θεωρείτο εσχατιά του κόσμου των ζωντανών, έτοιμη να υποδεχθεί τους νεκρούς κατά την άφιξή τους στον άλλο κόσμο και να τους μεταφέρει στη ράχη της.