ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

-18.1.2016 (από βιβλίο για την Κύπρο) Η ασήμαντη μειονότητα μετετράπη σε πανίσχυρη συγκυβερνούσα κοινότητα. Το ορθόν: Συγκυβερνώσα, όπως η τιμώσα πατρίς, η τολ- μώσα γυνή, κατά το τιμάω,-ώ, έτσι και κυβερνάω,-ώ.
-Στο ίδιο βιβλίο: α)...Άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου (αλλά και από άλλους στην τηλεόραση συχνά ακούεται: τους ασκούς...). Το ορθόν: τον ασκό του Αιόλου (Ομήρου Οδύσσεια). Περίεργοι οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, ξεπετάχτηκαν έξω όλοι οι έγκλειστοι άνεμοι και ξέσπασε μεγάλη τρικυμία. β) Στο Συνέδριον του ΚΚΕ επισημαίνετο... Το ορθόν: επεσημαίνετο ή επισημαινόταν. γ) Αν η Επανάστασις αποτύγχανεν... Το ορθόν: Αν απετύγχανεν.

-Προσοχή στην σύνταξη προτάσεως με αλλεπάλληλα ουδέτερα ουσιαστικά σε ονομαστική πτώση (δυσχερής η διάκριση υποκειμένου και αντικειμένου, συνεπώς δύσκολη και η κατανόηση). π.χ. από ένα κείμενο για την αγροτική οικονομική κρίση [F1] της Αμερικής, 1929-1932: "... Τα έργα που έχουν αποδώσει τα κλήματα και τα δέντρα πρέπει να καταστραφούν, για να κρατηθούν ψηλά οι τιμές". Υποκείμενα: τα κλήματα και τα δέντρα.

-Γράφουμε όλοι και γράφει δημοτική αρθρογράφος ιατρός, αλλά αφηγούμενος λέει: "χτυπήθηκε με θλών όργανο". Ερωτάται η κυρία καθηγήτρια και όσοι παθαίνουν ... αλλεργία με την καθαρεύουσα, πώς θα ξέρει και θα καταλάβει τι είναι το θλών (με περισπωμένη) ο άγευστος της καθαρευούσης, φυσικά και της αρχαίας; Γι αυτόν ηχητικά η λέξη ακούεται σαν... αμερικάνικη! Ευκαιριακώς: Θλών: μετοχή του λογίου ρήματος θλάω, -ώ, αρχαία και καθαρεύουσα, = συντρίβω, τσακίζω, εξ ού και η θλάσις (η θλάση) = σύντριψη, σπάσιμο. Φαντάζομαι πώς και πόσο θα αποπαίρνετε τον γιατρό τον ελληνομαθή που τολμά να ανασύρει το θλών από την ελληνική λόγια παράδοση! Ή εξοβελίζουν την λέξη από το ελληνικό λεξιλόγιο;

-23.1.2016 Άρθρο: "Να παραμένουν στην πόλη τους που λειτουργεί η πανεπιστημιακή σχολή". (στην πόλη τους που λειτουργεί: Μα δεν λειτουργεί η πόλη!) Το ορθόν: Στην πόλη τους, όπου (ή στην οποία) λειτουργεί η σχολή.

-24.12.2015 τοπικός τύπος. (αφήγηση) Στους δύο μήνες που φύγαμε, πολλοί πέθαιναν: Το ορθόν: Όχι που, αλλά: αφ' ότου φύγαμε. Στο διάστημα των δύο μηνών, αφ' ότου φύγαμε...β) υπάρχουν χιλιάδες οικογένειες που χάθηκαν όλα τα μέλη. Το ορθόν: όχι που αλλά: οικογένειες, των οποίων χάθηκαν όλα τα μέλη. (και πιο κοντά στην πραγματικότητα: Είναι γνωστές οικογένειες, χιλιάδες, που πια δεν υπάρχουν τώρα, των οποίων τα μέλη χάθηκαν.)

-Απορία μου: Πώς ο διαπρεπής καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης επέτρεψε στο Λεξικό του συλλαβισμό του τύπου: απόρροια, κατάρρους, διάρροια(!). Διερωτώμαι τι εξυπηρετεί αυτός ο απαράδεκτος συλλαβισμός; Υπάρχει στην ελληνική συλλαβή -ρρους; Το ορθό, ελληνικό και ελληνοπρεπές: κα-τάρ-ρους.

-Πάλι από καθαρευουσιάνικο κείμενο: Εκείνοι απήντουν καταφατικώς. Το ορθόν: Εκείνοι απήντων (όπως τιμώ, ετίμων), σήμερα: εκείνοι απαντούσαν, τιμούσαν.


F1 Tην κρίση αυτή την κατανοούμε επικαίρως με την εξέγερση τούτες τις μέρες των αγανακτημένων αγροτών.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Φεβρουαρίου 2016, αρ. φύλλου 823