-21.11.2015 Είπε ο Πρωθυπουργός (όπως και πολλοί άλλοι): ένας διάττοντας αστέρας. Εξήγηση: Από την μετοχή της αρχαίας και της καθαρεύουσας (ο γράφων, ο λέγων, ο τολμών, ο νικών, ο κινών) η δημοτική έχει μόνο τα εις -οντας, -ώντας τροπικά επιρρήματα: γράφοντας, λέγοντας, τολμώντας, νικώντας, κινώντας. Ουσιαστικά ονόματα τρίτης κλίσεως, όπως ο γίγας, ο ανδριάς, ο γέρων, έγιναν στην δημοτική ο γίγαντας, ο ανδριάντας, ο γέροντας, όχι όμως και η τριτόκλιτη μετοχή ο λύων, ο γράφων, ο τολμών, ο κινών, κλπ.
Ποτέ δεν θα ειπούμε ο λύοντας (το πρόβλημα) υπουργός, ο τολμώντας, κλπ. Αν θέλεις χρήση μετοχής, θα χρησιμοποιείς την καθαρεύουσα ορθά, ως έχει, ο γράφων, ο καταθέτων, ο υπογράφων, ο δηλών, ο καταβάλλων ή ο καταβαλών, ο υπογεγραμμένος, ο επιτετραμμένος (πρεσβευτής), όπως ευτυχώς επικρατούν ακόμη αυτοί οι τύποι στις υπηρεσίες, τον γράφοντα, τον κινούντα (τα νήματα της προπαγάνδας), τον ερωτώντα βουλευτή, τον προσήκοντα σεβασμό και τα τοιαύτα. Μόνο η μετοχή ο παράγων ουσιαστικοποιήθηκε στη δημοτική και λέγομε: ο παράγοντας αυτός της βιομηχανίας είναι ισχυρό κίνητρο...Συνεπώς όχι ο διάττοντας αστέρας, αλλά ο διάττων. Ευκαιριακώς: από το αρχαίο σπάνιο ρήμα διάττω (στον Όμηρο και Ηρόδοτο διαΐσσω ) σημαίνει ορμώ με μεγάλη ταχύτητα, πηδώ. Με άλλη έννοια: αστράφτω όπως το φως. Γι αυτό λέγονται διάττοντες αστέρες. Η ρίζα του θέματος -άττω (αΐσσω ) σχετίζεται με την λέξη η αίξ , της αιγός και η αιχμή. Συμπέρασμα: Ή θα χρησιμοποιείς ορθά την μετοχή της καθαρεύουσας: ο ενεργών (έτσι) υπουργός, ο διευθύνων σύμβουλος (και όχι ο διευθύνοντας), ο εξαγγέλων αυτά τα μηνύματα, ο περιπατών στις πτέρυγες των ανέμων, τον ερωτώντα βουλευτή, τους επιτυχόντας βουλευτάς (-τές), τον επιθυμούντα νέο να στρατευθεί, κλπ ή θα μετατρέψεις την μετοχή σε αναφορική πρόταση: ο υπουργός, ο οποίος ενεργεί, αυτόν που διευθύνει, τον βουλευτή, ο οποίος ερωτά, τους φοιτητές που πέτυχαν, αυτός, που περπατάει πάνω στα φτερά, κλπ. Ο παράγων (ή ο παράγοντας) πολυδιάστατη πολιτική παίζει ρόλο σημαντικό, σωστό, όχι όμως ο παράγοντας σιτάρι γεωργός (ο παράγων σίτον γεωργός), δημοτική: ο γεωργός, που παράγει σιτάρι.
Ποτέ δεν θα ειπούμε ο λύοντας (το πρόβλημα) υπουργός, ο τολμώντας, κλπ. Αν θέλεις χρήση μετοχής, θα χρησιμοποιείς την καθαρεύουσα ορθά, ως έχει, ο γράφων, ο καταθέτων, ο υπογράφων, ο δηλών, ο καταβάλλων ή ο καταβαλών, ο υπογεγραμμένος, ο επιτετραμμένος (πρεσβευτής), όπως ευτυχώς επικρατούν ακόμη αυτοί οι τύποι στις υπηρεσίες, τον γράφοντα, τον κινούντα (τα νήματα της προπαγάνδας), τον ερωτώντα βουλευτή, τον προσήκοντα σεβασμό και τα τοιαύτα. Μόνο η μετοχή ο παράγων ουσιαστικοποιήθηκε στη δημοτική και λέγομε: ο παράγοντας αυτός της βιομηχανίας είναι ισχυρό κίνητρο...Συνεπώς όχι ο διάττοντας αστέρας, αλλά ο διάττων. Ευκαιριακώς: από το αρχαίο σπάνιο ρήμα διάττω (στον Όμηρο και Ηρόδοτο διαΐσσω ) σημαίνει ορμώ με μεγάλη ταχύτητα, πηδώ. Με άλλη έννοια: αστράφτω όπως το φως. Γι αυτό λέγονται διάττοντες αστέρες. Η ρίζα του θέματος -άττω (αΐσσω ) σχετίζεται με την λέξη η αίξ , της αιγός και η αιχμή. Συμπέρασμα: Ή θα χρησιμοποιείς ορθά την μετοχή της καθαρεύουσας: ο ενεργών (έτσι) υπουργός, ο διευθύνων σύμβουλος (και όχι ο διευθύνοντας), ο εξαγγέλων αυτά τα μηνύματα, ο περιπατών στις πτέρυγες των ανέμων, τον ερωτώντα βουλευτή, τους επιτυχόντας βουλευτάς (-τές), τον επιθυμούντα νέο να στρατευθεί, κλπ ή θα μετατρέψεις την μετοχή σε αναφορική πρόταση: ο υπουργός, ο οποίος ενεργεί, αυτόν που διευθύνει, τον βουλευτή, ο οποίος ερωτά, τους φοιτητές που πέτυχαν, αυτός, που περπατάει πάνω στα φτερά, κλπ. Ο παράγων (ή ο παράγοντας) πολυδιάστατη πολιτική παίζει ρόλο σημαντικό, σωστό, όχι όμως ο παράγοντας σιτάρι γεωργός (ο παράγων σίτον γεωργός), δημοτική: ο γεωργός, που παράγει σιτάρι.
-4.12.2015 Διάβαζε η εγγονή: Να μη είμαστε αδηφάγοι. Και φυσικά, ρώτησε: Αδηφάγοι είναι οι λαίμαργοι, οι τρώγοντες (οι εσθίοντες) μέχρι κορεσμού, οι πολυφάγοι (κακό του κεφαλιού τους και της υγείας τους!). Το α' συνθετικό της λέξεως είναι το επίρρημα άδην (όπως τροχάδην, που σημαίνει μέχρι χορτασμού, οι λατίνοι έλεγαν satis = αρκούντως). Υπήρχε στην αρχαία ρήμα αδέω (σπάνιο) = είμαι χορτασμένος και καταβεβλημένος, αισθάνομαι αηδία. (και επίθετο αηδής). Από το αρχαίο αηδέω δημιουργήσαμε το νεοελληνικό αηδιάζω = αισθάνομαι σικχασία (σιχασία), ναυτία, άσχημη γεύση.
-30.11.2015 (υπό τύπον ανεκδότου): Ποια η σχέση Κεϋλάνης ακι της δικής μας (Κστοριάς) η Λάγκα; Απλώς, η Κεϋλάνη είναι η σημερινή Σρι-Λαγκα, η δική μας σχέτο Λάγκα.
-19.11.2015 τοπικός τύπος. Οργανώνεται σε πολυτελή resort ανά την Ελλάδα. Ερωτάται: Ποια είναι η αντίστοιχη ελληνική λέξη της Αγγλικής resort;
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 10 Δεκεμβρίου 2015, αρ. φύλλου 815
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.