 |
| Με τον Θεοδόση στο Νεστόριο το 1952, που οι μνήμες του πολέμου ήταν ακόμη νωπές. |
Τυχαία βρέθηκε στα χέρια μου το καλογραμμένο και επιμελημένο βιβλίο του Κώστα Σουλτανίδη «Ένα παράθυρο στο χθες και σήμερα του Νεστορίου» το οποίο με προσοχή το ξεφύλλισα και διάβασα με όρεξη. Δεν είμαι κριτικός και δεν θα ήθελα να αδικήσω τον Κώστα. Αξίζει να το έχει στην βιβλιοθήκη όχι μόνο ο κάθε Νεστορίτης, αλλά κάθε δημότης και θα έλεγα πρέπει να υπάρχει και σε κάθε βιβλιοθήκη.
Ολοκληρώνοντας το βιβλίο, διάβασα στο οπισθόφυλλο, πολύ φιλοσοφημένα και συνοπτικά, ο συγγραφέας να μας ενημερώνει με λίγα λόγια, που κάνει τον αναγνώστη να σκεφτεί κατά πόσο γνωρίζει το ωραίο χωριό που λέγεται Νεστόριο. Τα λόγια αυτά είναι: «Ένα ταξίδι στο Νεστόριο μοιάζει σαν ένα παράθυρο που αφήνεις μισάνοιχτο και η περιέργεια σ’ αναγκάζει να το προσέξεις! Έχεις μπροστά σου εικόνες του χθες και του σήμερα και δίπλα σου, τον ορεινό όγκο του Γράμμου που σε προκαλεί».
Αυτό μ’ έκανε να ξανανοίξω το βιβλίο στην σελίδα 156 και να ξαναδιαβάσω την βιογραφία του συγγραφέα. Εκεί αναφέρεται για το σχολείο Τσολάκη στο οποίο ήταν μαθητής στην πρώτη τάξη δημοτικού. Το σχολείο του Τσολάκη ήταν ένα ιδιωτικό σπίτι το οποίο ως εκ θαύματος είχε γλιτώσει από την γερμανική «λαίλαπα» και την ολική καταστροφή του.
Βέβαια ο Κώστας έχει τις εμπειρίες του από το σχολείο, όπως και εγώ όταν τελείωσα την τελευταία τάξη. Ήταν τότε που ακόμα υπήρχαν κάπνες και στάχτες από τα τριγύρω καμένα σπίτια, αποτέλεσμα των Γερμανών.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο είδα σπίτια και πόρτες που τυχαία γλίτωσαν από την μανία του κατακτητή και σήμερα παρουσιάζοντάς τες, ο Κώστας μας δίνει μία εικόνα από το προπολεμικό Νεστόριο. Το είχα ζήσει, αλλά δεν είχα δώσει καμία σημασία. Ο Κώστας μου τα έβαλε όλα αυτά στο είναι μου. Το οκτατάξιο δημοτικό σχολείο το οποίο μόλις πρόλαβα να το γνωρίσω. Ήταν ένα αρχιτεκτονικό μνημείο αναφοράς για τους Νεστορίτες, ήταν ένα κτήριο καμάρι για το Νεστόριο και τους κατοίκους του. Έζησα και χάρηκα την πρώτη μου σχολική χρονιά εκεί και με μεγάλη μου λύπη είδα την πρώτη βόμβα να πέφτει και να καταστρέφει την οροφή του όμορφου σχολείου, αν και κυμάτιζε η σημαία του Ερυθρού Σταυρού. Ήταν οι Ιταλοί που παραβίασαν τους διεθνείς κανονισμούς. Ήταν οι πρώτες μέρες του Νοεμβρίου 1940.
Σήμερα, ο συγγραφέας μας το παρουσιάζει στο χαρτί για να το θυμηθούμε εμείς εκείνο τον καιρό που το ζήσαμε, αλλά και για όσους δεν το έζησαν στην εποχή του. Πολλά είναι αυτά που μας κάνουν να ζήσουμε το παρελθόν.
Αναφέρεται επίσης στο Πάρκο Συμφιλίωσης και στον απότομο βράχο «Χάρο», από τον οποίο πήδησαν Έλληνες από αυτόν τον γκρίζο βράχο. Γιατί; Γι να σωθούν από Έλληνες. Ίσως να είναι οξύμωρο σχήμα, αλλά έτσι είχαν τα πράγματα εκείνη την εποχή και ας μη φανεί παράξενο που έτυχε να έχω επιστρατευτεί και να βρεθώ όχι πολύ μακριά από την παλιά Κοτύλη (τότε μαθητής γυμνασίου στην Καστοριά και επιστρατεύτηκα γιατί καταγόμουν από την περιοχή Νεστορίου). Αναμνήσεις πικρές!
Ίσως δεν είναι έτσι, αλλά ο συγγραφέας αναφέρεται ιστορικά στον Ορέστη και τον Νέστορα, μήπως έχει δίκαιο; Ας δούμε τι μας λέει ο αρχαίος μας ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος έζησε το (480-420 πΧ) και μας δίνει σημαντικές πληροφορίες: «Η ιστορία των Μακεδνών άρχισε να λαμπραίνει γύρω στο 700 πΧ με κέντρο την Ορεστιάδα (σημερινό Αργος Ορεστικό). Οι Μακεδνοί που αποτελούνταν από τους Ορέστες, Ελιμιώτες, Λυνγκιστές, Πελαγώνες, Τυμφαίους. Όλοι μαζί κυρίευσαν τις Αίγες, συμπτύχθηκαν και έτσι όλοι μαζί απλώθηκαν σε όλη την Μακεδονία. Μερικοί Μακεδνοί (Μακεδόνες) σαν Δωριείς κατέβηκαν προς τον Νότο». Ο μεγάλος μας ιστορικός γράφει για την συνέχεια των Μακεδνών: «Το Δωρικόν γένος πολυπλάνητον κάρτα οίκεε εν Πίνδω Μακεδνον καλεόμενο».
Η αναφορά του Κώστα σε ορισμένα πρόσωπα, τα οποία με την προσωπικότητά τους θα μείνουν για πάντα και θα τους θυμούνται οι επερχόμενες γενιές (κατά την γνώμη μου είναι πολλοί αυτοί που έπρεπε να μνημονευτούν, αλλά ο συγγραφέας δεν αναφέρεται σε πολλούς γιατί το εγχειρίδιο ίσως θα γίνονταν υπέρογκο).
Ο Αλέξανδρος Παπατέρπος, άξιος αξιωματικός του ελληνικού Στρατού, είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος των Ιταλών το 1940-41. Ήταν ένας από τους λίγους που συντεταγμένα με τους στρατιώτες του έφθασε στην Αθήνα. Η τύχη τον έφερε όμηρο στην Ιταλία. Αργότερα με το ψευδώνυμο Santro συνεργάστηκε με τους ιταλούς αντάρτες εναντίον των Γερμανών, οι Ιταλοί τον ονόμασαν «Greco kapedanio» και για να τον τιμήσει για τις ηρωικές του πράξεις ο πρόεδρος της Ιταλίας Μπάρι, με τον οποίο συμπολέμησαν στην Ιταλία, τον κάλεσε στο προεδρικό μέγαρο και του απένειμε μετάλλιο ανδρείας.
Το βιβλίο του Κώστα μου φέρνει θύμησες από τις οποίες μία απ’ αυτές είναι και ο συμμαθητής και ποιητής Θεοδόσης Αθανασιάδης, γνωστός στην Νέα Υόρκη ως Theodosis Athas, τον οποίο συνάντησα τελευταία φορά στην Νέα Υόρκη το 1972. Άτυχος -ενώ μου είχε πει ότι από την υγεία του είναι καλά- μετά από ένα χρόνο, νεότατο τον χάσαμε. Για να ασχοληθούμε με τον Θεοδόση θα πρέπει να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο.
Κλείνοντας αυτήν την μικρή παρουσίαση, αφιερώνω στην μνήμη του, το ακόλουθο ποίημά του:
My heart, start the laughter
Laughter as in the old times
And let our sorrows go away
Like a storm in the mountains.
It seems unbelievable to me
Tell me, what you say
I will make you my mate
And we will live together.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Ιουνίου 2015, αρ. φύλλου 793
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.