ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Λόγω επικαιρότητος, καθώς η Εκκλησία μας, η Ορθοδοξία, τίμησε την περασμένη Δευτέρα 29/7/15 την μνήμη των πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, παραθέτω κατωτέρω τροπάρια της εορτής των αποδιδόμενα σε νεοελληνικό λόγο.

Τροπάρια Εσπερινού

Με ποια στεφάνια δοξολογικά 

να στεφανώσωμε

τον Πέτρο και τον Παύλο;

Τους χωρισμένους μόνο στα σώματα

και ενωμένους με το θείο Πνεύμα,

τους πρωτοστάτες από τους κήρυκες 

του Κυρίου

τον Πέτρο, τον κορυφαίο των Αποστόλων,

τον Παύλο, που πάνω απ' όλους 

τους άλλους αγωνίσθηκε.

Αληθινά λοιπόν αυτούς επάξια,

με διαδήματα [1] αθάνατης δόξας

τους στεφανώνει ο Χριστός, ο Θεός μας,

που έχει και δίνει τη μεγάλη του 

ευσπλαχνία. 

Με ποιες καλλιεπείς [2] υμνωδίες

ν' ανυμνήσωμε τον Πέτρο και τον Παύλο;

Της θεογνωσίας [3] τις φτερούγες,

που πέταξαν στα πέρατα του κόσμου

κι ανέβηκαν στον ουρανό.

Τα χέρια που κράτησαν το Ευαγγέλιο 

της Χάριτος [4], 

τα στηρίγματα [5] του κηρύγματος της Αλήθειας,

τους ποταμούς της Σοφίας. 

Με τους λόγους και τα έργα τους, 

μέσω αυτών [5α] ο Χριστός

κατενίκησε των δαιμόνων την υπεροψία [6],

ο Χριστός, που έχει και δίνει 

την ευσπλαχνία. 

Τροπάρια από τον Όρθρο

Άφησες τον βυθό του ψαρέματος

και δέχθηκες εξ ουρανού από τον Πατέρα Θεόν

την αποκάλυψη της ενανθρώπησης [7] 

του Λόγου.

Με στόμα ελεύθερο και θαρρετό [8]

μπροστά σε όλους τον Κτίστη σου 

ομολογούσες. 

Σε ξέρω και σε πιστεύω Υιόν 

του Θεού ομοούσιο. 

Γι αυτό επάξια, αληθινά αναδείχθηκες 

η πέτρα [9] της Πίστεως και κλειδούχος 

της Χάριτος, 

Πέτρε Απόστολε.

Να πρεσβεύεις στον Χριστό τον Θεό

να μας παρέχη συγχώρηση 

των αμαρτιών μας, 

που με ένθεο πόθο γιορτάζουμε 

την άγια σου μνήμη.

Την κλήση από τον ουρανό

Πήρες από τον Χριστό

και αναδείχθηκες κήρυκας του Φωτός, 

καθώς έλαμψες με όλα της Χάριτος 

τα διδάγματα.

Λείανες την τυπική [10] λατρεία

του Νόμου του Μωυσή

και έλαμψες σαν αστραπή στις ψυχές 

των πιστών

τη γνώση μεταδίδοντας Πνεύματος 

του Αγίου.

Έτσι και στον τρίτο ουρανό [11], ψηλά 

εις τον αέρα,

επάξια ανυψώθης [12]

και στον Παράδεισο έφτασες, Παύλε Απόστολε.

Να μεσιτεύεις στον Χριστό τον Θεό

Δώρο του να μας δίνει την άφεση αμαρτιών, 

Σ' εμάς που με ένθεο πόθο 

γιορτάζουμε την άγια σου μνήμη.

Διευκρινιστικές σημειώσεις
1. Διατηρώ την λέξη του πρωτοτύπου το διάδημα (στέμμα, σύμβολο εξουσίας), διότι υπάρχει και στην νεοελληνική. Ποια εξουσία είχαν οι δύο κορυφαίοι Απόστολοι; Την εξουσία του λόγου και της Πίστεως. Με αυτά τα δύο με παρρησία ομολογούν και κηρύσσουν τον θείο λόγο.
2. (τροπ. β') Το πρωτότυπο: ποίοις υμνωδιών κάλλεσι... Το κάλλος του λόγου, η αισθητική ομορφιά του λόγου, η καλλιέπεια (κάλλος + έπος, γλαφυρός λόγος).
3. Ο υμνωδός άδει: τας πτέρυγας της Θεογνωσίας (Θεόν + γιγνώσκω). Τον Θεό δεν τον γνωρίζουμε με τον νουν (απερινόητον γαρ). Οι Χριστιανοί τον γνωρίζουμε εξ Αποκαλύψεως με την ενανθρώπηση του Χριστού, που η διδασκαλία Του φανερώνει το θέλημα του Θεού. "Είδησις του Θεού, λέγω, η Αυτού ακαταληψία". Δηλαδή η πίστη (η συνείδηση) ότι ο Θεός είναι ακατάληπτος, είναι γνώση Θεού.
4. Διατηρώ την δογματική και εκκλησιαστική λέξη: η Χάρις (του Θεού), της χάριτος.
5. Αποδίδω "τους πόδας" με την λέξη στηρίγματα (η εικόνα: πώς ένας δυνατός άνδρας στηριγμένος στα πόδια του βαστάζει στους ώμους του μεγάλο βάρος). Στο σημείο αυτό του ύμνου "λειτούργησε" ο συνειρμός: είπε ο υμνογράφος "τους πόδας", επειδή προηγουμένως ύμνησε "τας χείρας" του Ευαγγελίου.
5α. πρβλ άλλον ύμνο (των Τριών Ιεραρχών): Τα του Πνεύματος όργανα, αληθείας τας σάλπιγγας. Άλλος ύμνος: Τα της Χάριτος όργανα.
6. Το πρότυπο: την οφρύν των δαιμόνων. Η οφρύς, της οφρύος = το φρύδι. Με ανάλογη κίνηση των φρυδιών εκφράζουμε και την ανάλογη συναισθηματικότητα (συναισθηματική μας στάση). Επαίρω την οφρύν (ή την οφρύν με περισπωμένη) σημαίνει αλαζονεύομαι και δείχνω υπεροψία.
7. Το πρωτότυπο: της σαρκώσεως του Λόγου (πρβλ ενσαρκώθης δι' ημάς Χριστέ), έγινες ο Θεός άνθρωπος. Λόγος είναι ο Χριστός.
8. Το πρωτότυπο: Παρρησία (το α με υπογεγραμμένη). Η παρρησία. Εδώ είναι δοτική του τρόπου ή του μέσου της αρχαίας και της καθαρευούσης. Παρρησία (παν + ρήμα) = ελευθεροστομία, η έκφραση με θάρρος (ενώ η αθυροστομία είναι αισχρότητα, χωρίς ηθικό χαλινό ή φραγμό). Με παρρησία απάντησε στον Ουάλεντα ο Μέγας Βασίλειος (με θάρρος λόγου και ψυχής).
9. Πέτρα της Πίστεως. "Παίζει" με το όνο0αμ του Πέτρου, λογοπαίγνιο.
10. Την τυπική λατρεία = το γράμμα του Νόμου.
11. Ο ίδιος ο Απόστολος των Εθνών Παύλος σε μια του επιστολή (προς Κορινθίους β') λέγει: σαν σε οπτασία ή όραμα "ανέβην έως τρίτου ουρανού" και είδε πράγματα θαυμαστά...
12. Το πρωτότυπο: "μετάρσιος" (μεταίρω), μετέωρος.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2 Ιουλίου 2015, αρ. φύλλου 795