ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

15.2.2105 Πρωθυπουργός. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις εισηγήθηκαν αλλά δεν πραγματοποιήθηκαν. Οι μεταρρυθμίσεις δεν εισηγούνται, αλλά οι συμβουλευταί ή οι υπουργοί εισηγούνται (= εισάγουν, προτείνουν, υποδεικνύουν, θέτουν θέμα μεταρρυθμίσεων). Ο εισαγγελεύς εισηγείται την αναβολή της υποθέσεως ή της δίκης. Οι σοσιαλισταί της Γερμανίας εισηγούνται την μη αποβολή της Ελλάδος από την Ευρωζώνη.

15.2.2015 Ο υπουργός Παιδείας (εθνικής... κατεχώσθη: Αλλά δεν πταίει μόνο αυτός, γιατί και επί των προκατόχων του απεσιωπήθη. Χαίρετε παγκοσμιοποιημένοι!) απεφάνθη σοφώς και σαφώς: Η Αριστεία είναι στρεβλή φιλοδοξία (!). Ρήσις Μπαλτά! Ελέχθη επ' αυτού: Οι πρώτοι έσονται έσχατοι, αφού οι έσχατοι δεν μπορούν να γίνουν πρώτοι! Ο εξισωτισμός στην κορύφωσή του, να ανασάνουν οι ράθυμοι, οι φυγόπονοι, οι αιώνιοι φοιτητές... Να τον χαιρόμαστε όλοι και δη η μαθητιώσα νεολαία τον εξισωτή υπουργό της Α-παιδείας. Να τον χαίρονται επίσης οι ζηλωτές της "ήσσονος προσπάθειας" προς δόξαν της... προοδευτικής Ελλάδας.

15.2.2015 Διαβάζοντας ένα άρθρο εφημερίδας μια φράση μηχανικού την "απήγγειλα" ρυθμικά: ίσια, όμοια και̮ κάτω όλοι ! Ανεπαισθήτως ο επιστολογράφος έγραψε στίχο με ... ρυθμό.

3.2.2015 εφημερίδα: Το αποτέλεσμα της ενεργούς ανάμειξης του βουλευτού... Το επίθετο ο και η ενεργής, (όπως ο, η σαφής) στην έννοια αυτού που δρα, βρίσκεται σε ενέργεια, ο ενεργητικός. Πιο πολύ η χρήση του στην καθαρεύουσα και ομιλουμένη.  Πολύ συγγενές το επίθετο ο ενεργός, -ή, -ό. π.χ. ενεργό ηφαίστειο (σε δράση με την έκρηξη), ενεργό κεφάλαιο (που διατίθεται στην επιχείρηση, ενώ αυτό που είναι κατατεθειμένο ή στο "σεντούκι" είναι νεκρό). Ο κ. Β. είναι στην ενεργή (πιο σπάνιο) ή στην ενεργό υπηρεσία. Δουλεύει ενεργά για το κόμμα.

21.2.2015 Διάβασε ο φίλος στην εφημερίδα: Με τόσα εγκλήματα που ακούμε στην τηλεόραση πάθαμε μιθριδατισμό. Θυμάμαι, είπε, από το Γυμνάσιο Πέρση Μιθριδάτη... έχει όμως σχέση; Εξήγησα ότι ο μιθριδατισμός μας προέκυψε από μια συνήθεια του Μιθριδάτη του Πόντιου του επικαλουμένου Ευπάτορα, ο οποίος ήταν ο σπουδαιότερος αντίπαλος του ρωμαϊκού κράτους (τέλος 2ου με τον 10 αιώνα π. Χ.). Για την αυτοπροστασία του από δηλητήριο, συνήθιζε τον οργανισμό του με την λήψη δόσεων δηλητηρίου (μη θανατηφόρων), οι οποίες όμως σιγά σιγά αυξάνονταν, ώστε να εθισθεί ο οργανισμός του στο δηλητήριο. Εξ αυτού ο μιθριδατισμός εξηγείται ως ανοσία (και μεταφορικώς). Πράγματι, με τα εγκλήματα  και ληστείες, για τις οποίες καθημερινά σχεδόν μας ενημερώνουν τα Μ.Μ.Ε., είναι να μη παθαίνουμε ανοσία; Αποκτήσαμε λοιπόν ... εθισμό.

α)Περιοδικό Nantional Geographic (λαογραφική αφήγηση) Άφηναν λίγα σπειρία σιτάρι. Η λέξη δεν έχει σχέση με την σπείρα. Το ορθόν: το σπυρί. (από το αρχαίο πυρός = κόκκινος, κόκκος σιταριού). Στην Ιατρική κάθε εξάνθημα, φλεγμονή του δέρματος, απόστημα, Είπα: σπυρί, από τη λέξη πυρός. Πώς όμως κόλλησε το σ (σίγμα); Όπως στην λέξη οικοκυρά έχουμε την νοικοκυρά. (την οικοκυρά - τη νοικοκυρά). β) Η γεωργία διετέλη μέχρι πρότινος η πλέον προσοδοφόρος... Το ορθόν: διετέλει, όπως εποίει στην αρχαία και καθαρεύουσα. γ) (στην περιγραφή εθίμων): Παρεσκεύαζαν ειδικές πίτες, τις οποίες διένειμαν μετά την κηδεία. Αφού γράφει παρεσκεύαζαν (παρατατικός), το ορθόν είναι όχι διένειμαν αλλά διένεμαν. Το διένειμαν = μοίρασαν.

21.2.2015 εφημερίδα: Ευρώπη με αμφιθυμία και πολύ ευρωφοβία... Το ορθόν: η πολλή ευρωφοβία. Ενώ η Ευρώπη πολύ φοβάται.

Συχνά θυμίζω τις πολλαπλές σημασίες μιας λέξεως στην μακραίωνη γλωσσική μας παράδοση. Στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο Δ'32 λέγει  ο ευαγγελιστής: Και εξεπλήσσοντο επί τη διδαχή αυτού (του Ιησού), ότι εν εξουσία ήν ο λόγος αυτού: Δηλαδή συνήρπαζε και έπειθε ο λόγος του Ιησού. Ο λόγος αυτού εν εξουσία ην: είναι περίφραση αντί του εξουσίαζεν = στις ψυχές των ακροατών, κυρίευε τις ψυχές τους. Και παρακάτω: Και εξεπορεύετο ήχος περί αυτού εις πάντα τόπον της περιχώρου (ποιητική έκφραση): Κι έβγαινε ήχος γι αυτόν, ηχηρός λόγος, η φήμη του διαδιδόταν.

20.2.2015 Καθώς βαδίζουμε το τριώδιο (η περίοδος από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου ως το Σάββατο του Λαζάρου)  αποδίδω σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο ένα υπέροχο σε αγωνιστικότητα τροπάριο της Κυριακής της Τυρινής (και ποιο δεν είναι υπέροχο, θα πείτε!).
Ας βιώσουμε το κατά δύναμιν το κλίμα της Σαρακοστής.
Θέμα του: Το στάδιο των αρετών.
Ανοιχτό είναι ήδη το στάδιο των αρετών.
Μπείτε όσοι αληθινά θέλετε να αγωνισθείτε.
Πρώτα να ζωσθείτε (1) τον καλόν αγώνα της νηστείας.
Αυτοί που νόμιμα αθλούνται δίκαια στεφανώνονται (2).
Ας πάρουμε την πανοπλία του σταυρού.
Έτσι, ας αντιταχθούμε στην μάχη με τον εχθρό (3),
μέσα μας η πίστη, κάστρο απόρθητο,
έχοντας την προσευχή για θώρακα (4),
την ελεημοσύνη για περικεφαλαία.
Μάχαιρα... όχι! Έχουμε την νηστεία.
Αυτή από την καρδιά μας διώχνει κάθε κακία (5).
Όποιος ασπάζεται αυτά κερδίζει
το αληθινό στεφάνι
από τον Παμβασιλέα Χριστό
την ημέρα της Κρίσεως.
Όλο το περιεχόμενο, η κεντρική ιδέα: Ο πιστός είναι αγωνιστής - μαχητής. Αυτήν την εικόνα αποδίδει με θαυμαστή ζωντάνια ο υμνογράφος.


Σημειώσεις:

1. Στο πρωτότυπο ο υμνογράφος λέγει: αναζωσάμενοι. Ο αθλητής - μαχητής με τη ζώνη στη μέση.
2. κερδίζουν, παίρνουν το στεφάνι της νίκης, τον κότινο.
3.  εννοεί τον Εωσφόρο (τον Διάβολο), αλλά και τον κακό μας εαυτό.
4.  θώρακα: εννοεί για ασπίδα.
5. απομακρύνει, διώχνει, δεν ικανοποιούν πλήρως τα δυο ρήματα. Ο υμνογράφος λέγει: εκτέμνει (πρβλ η εκτομή του χειρουργού ιατρού) - δηλαδή κόβει και ξεριζώνει.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Μαρτίου 2015, αρ. φύλλου 779