ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

13-10-214. Εφ-δα: … προκειμένου ο αστυνομικός να ελέγξει την ταυτοπροσωπεία. Το ορθόν την ταυτοπροσωπία (το αυτό πρόσωπον), πρβ.. Δελτίο ταυτότητος. Αλλά ταυτοπροσωπία είναι και συντακτικό φαινόμενο της αρχαίας ελληνικής (για όσους θυμούνται από το Γυμνάσιο – τώρα Λύκειο) σε απαρεμφατική πρόταση πχ εγώ βούλομαι βουλευτής γενέσθαι (υποκείμενο και του ρήματος και του απαρεμφάτου είναι το ίδιο: εγώ). Το άλλο φαινόμενο λέγεται ετεροπροσωπία, ενώ η αντιπροσωπεία είναι από το ρήμα αντιπροσωπεύω (όπως βασιλεύω – η βασιλεία, φυτεύω – η φυτεία).

23-10-2014. α) Από τους αρχαιολόγους της Αμφιπόλεως ακούσαμε για τον ψηφοθέτη (τον κατασκευαστή των ψηφιδωτών), δηλ. ούτος τας «ψήφους», τας ψηφίδας δηλαδή, τίθησι, τοποθετεί τα πετράδια, για να δημιουργήσει το ψηφιδωτό. Θεωρητικά, μπορούμε κι εμείς σε όποιες εκλογές να είμαστε ψηφοθέται (αφού στην κάλπη «ψήφον τίθεμεν»). Αλλά η γλώσσα μας επί το ισχυρότερον και δημοκρατικότερον μας θέλει … ψηφοφόρους.
β) Με έχει συνεπάρει το ψηφιδωτό του «Καστά» Αμφιπόλεως (συνεπάρει), ρήμα της δημοτικής: συνεπαίρνω. Στην αρχαία ελληνική επαίρω = υψώνω (έπαρσις). Έχω πάρει. Παρατηρούμε ότι το ρήμα της δημοτικής, ύστερα από τρεις χιλιάδες χρόνια διατηρεί το θέμα της αρχαίας λέξεως: επαίρω, Αόρ επήρα, θέμα Αορ. αρ, πρβλ ίνα άρω τον Σταυρόν, άρσις. Έχω πάρει.

23-10-2014.Τι είναι η ελληνική γλώσσα! (Από την περιγραφή του ταφικού μνημείου Αμφιπόλεως): … ένα δωμάτιο «ο ανδρών», όπου ο νεκρός εν ζωή καλούσε φίλους.. Αυτή η διατύπωση αν δεν είναι κι αν δεν αξίζει να λέγεται σχήμα «κατά το νοούμενον ή κατά σύνεσιν»! Τι μας λέγει; Ο νεκρός καλούσε; Θαυμάσια βραχυλογία! Είναι η ευελιξία της γλώσσας μας. Το πλήρες νόημα θα ήταν: ο άνθρωπος του τάφου, όταν ήταν εν ζωή, καλούσε τους φίλους.

Πάλι από την ως άνω περιγραφή: Από τα θέματα αυτών των παραστάσεων, από τις σκηνές που παρουσιάζουν, εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι Μακεδόνες των χρόνων εκείνων του Αλεξάνδρου του Α’, του Αρχελάου, του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και συνέχεια, είχαν ευρύτατες αντιλήψεις για τη ζωή, για τις χαρές της, είχαν αισιοδοξία. Το μαρτυρούν τα συμπόσια και οι γιορτές με τις γνωστές τελετές. Αυτούς τους Μακεδόνες θέλει να υπογραμμίσει ο γλωσσαμύντωρ – τους αδικούσε καταφώρως ο Δημοσθένης, αποκαλώντας τους (με τον στενό του αθηναϊκό πατριωτισμό) βαρβάρους (εννοώντας πολιτιστικά υποβαθμισμένους) και ασφαλώς όχι ότι η γλώσσα τους ήταν ακατανόητη, όπως π.χ. των Περσών. Δηλαδή, δεν είχαν πολιτιστική ανάπτυξη όπως η Αθήνα.

25-10-2014. Ρωτήθηκα για την λέξη οπαδός. Η λέξη σχετίζεται με το ρήμα έπομαι = ακολουθώ (πρβλ. ο επόμενος), ενεργητικό ρήμα του έπομαι είναι το αρχαίο (ποιητικό) ρήμα οπάζω = κάνω ή διατάζω κάποιον να ακολουθήσει. Από την ρίζα οπάζ-ο οπαδός, συνών. ο οδοιπόρος. Μόνον εμάς τους σύγχρονους Έλληνες με την δημοκρατία μας «ουκ οπάζουσιν», αλλά ή μας πείθουν ή με την πελατειακή σχέση … γινόμαστε οπαδοί. Το αγνό και ωραίο βέβαια είναι να είμαστε συνειδητοί πολίτες αληθινής δημοκρατίας.

28-10-2014. Tv: σήμερα, ημέρα του ΟΧΙ, ας μη ανασκαλεύουμε … από το αρχαίο ρήμα σκάλλω (πρβλ. ανασκαλίζω = σκαλίζω επιφανειακά, ψάχνω κάτι μέσα σε άλλα πράγματα). Επίσης συνδαυλίζω την φωτιά, ανασκαλεύω τα κάρβουνα. Μεταφορικώς: φέρνω στην μνήμη δυσάρεστα παρελθόντα γεγονότα. Σκάλλω, λοιπόν, και σήμερα σκαλεύω. Ποιος, λοιπόν, αμφιβάλλει ότι έρχεται η γλώσσα μας από τον Όμηρο και ακόμη πολύ παλαιότερα; Και μια παροιμία των αρχαίων μας: πυρ μαχαίρα (δοτ.) μη σκάλευε. Μην ερεθίζεις περαιτέρω άνθρωπον οργισμένο.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 30 Οκτωβρίου 2014, αρ. φύλλου 762