2.1.12

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Όταν η Τέχνη γίνεται πρωτοσέλιδο…

τότε η ανάγνωση της εφημερίδας γίνεται μια διαδικασία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, πολύ πιο απολαυστική.

ΟΔΟΣ 613 | 27.10.2011

Έχουν περάσει λιγότερες από δυο δεκαετίες από τότε που η ιστορική τοπική εφημερίδα της πόλης των ζωγράφων, που είναι και ο τόπος καταγωγής μου, της Φλώρινας, δημοσίευε σε πρωτοσέλιδό της ένα ζήτημα σχετικό με την Τέχνη: ένας πραγματικά μεγάλος Φλωρινιώτης γλύπτης, ξακουστός και εκτός Ελλάδας, είχε αναλάβει να φιλοτεχνήσει ανδριάντα του Μεγαλέξανδρου μετά από παραγγελία του Δήμου της πόλης. Καθώς όμως τον έκανε με το δικό του προχωρημένο τρόπο και δεν ήταν αναγνωρίσιμος, ξέσπασε ένας έντονος προβληματισμός για το αν θα έμπαινε στη θέση που τον περίμενε ή όχι.
    Ήταν μια πραγματικά σπάνια απόλαυση να διαβάζεις τα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές. Γιατί καθόλου δεν είναι «χαρτοπόλεμος», όπως πολύ άστοχα συνηθίζουν κάποιοι ανίδεοι να λένε τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις. Το αντίθετο μάλιστα: ήταν μια πολύ γόνιμη διαδικασία όχι μονάχα για τους αντιπαρατιθέμενους, μα και για όλους τους αναγνώστες που είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν μια τέτοιου περιεχομένου αντιπαράθεση και να διαμορφώσουν τη δική τους άποψη.
    Η δεύτερη φορά που θυμάμαι η Τέχνη να γίνεται πρωτοσέλιδο ήταν εδώ, στη δική μας ΟΔΟ, που ασχολήθηκε με το γλυπτό σύμπλεγμα που συμβολίζει την Εθνική Αντίσταση και βρίσκεται τοποθετημένο εδώ και κάποια χρόνια -πού αλλού;- στο πάρκο της Ολυμπιακής Φλόγας.
    Η τρίτη φορά συμβαίνει τώρα κι έχει ως αφορμή τον διαφημισμένο πια μέσ’ από τα σχετικά μ’ αυτόν δημοσιεύματα και το θόρυβο που δημιουργήθηκε Αρλεκίνο της πολύ γνωστής Vassiliki. Κι ευτυχώς για την πόλη και για τους κατοίκους της δε δημιούργησε πρόβλημα με το αν τον θέλουμε να έρθει να συγκατοικήσει με μας, να γίνει συμπολίτης μας, αλλά μονάχα με το πού θα μπει. Ποια θα ‘ναι η θέση του, ποιος χώρος θ’ ανοίξει την αγκαλιά του, για να γίνει το σπίτι του, κι ο ίδιος ο ξεχωριστός του ένοικος.


    Από τη μια μεριά, χωρίς καθόλου να είμαι οπαδός του «κάνε θόρυβο, ακόμα και αρνητικό, προκειμένου να σε προσέξουν», ευτυχώς που έγινε όλο αυτό και το γεγονός της άφιξής του δε θα περάσει απαρατήρητο. Αν μη τι άλλο, όλοι πια θα σκεφτούν πως δεν μπορεί, θα έχει ιδιαίτερη αξία, γι’ αυτό ερίζουν οι Καστοριανοί για το πού θα τον βάλουν. Άλλωστε, …κάπως έτσι δε μάλωναν οι εφτά ελληνικές πόλεις για το ποια είναι η πατρίδα του μεγάλου μας ποιητή, του Ομήρου; Οπότε, ο Αρλεκίνος έγινε διάσημος πριν καν πατήσει το πόδι του στην Καστοριά μας.

   Πέρα όμως από αυτό, είναι εξαιρετικά σπουδαίο - νομίζω πως όλοι το καταλαβαίνουμε αυτό- να συζητά- κι όχι να μαλώνει- μια πόλη για τη θέση μιας προτομής. Εξαιρετικά σπουδαίο γιατί σπάνια μας απασχολεί τόσο έντονα ένα ζήτημα που αφορά την Τέχνη. Και σπάνια ένας τέτοιος προβληματισμός είναι τόσο επείγων. Γιατί όπου να ‘ναι ο Αρλεκίνος καταφτάνει κι εμείς πρέπει να έχουμε καταλήξει. Με μία διαφορά: δεν καταλήγει κανείς τόσο εύκολα και ανώδυνα σε μια τέτοια απόφαση, αλλά ακούγονται πρώτα οι απόψεις, τεκμηριωμένες και με επιχειρήματα, γίνεται δηλαδή μια ζύμωση κι έπειτα από όλο αυτό καταλήγουμε στην απόφαση. Για το συγκεκριμένο έργο τέχνης όλα συνηγορούν σε σημείο σχετικό με τα καρναβάλια, δηλαδή προς τα πάνω, εκεί όπου συμβαίνουν όλα τα σχετικά με αυτά δρώμενα. Αυτό υπαγορεύει η Παράδοση της πόλης και είμαστε υποχρεωμένοι όλοι να τη σεβαστούμε. Και, όπως δεν μπορούμε και δε γίνεται να δημιουργήσουμε μια καινούρια καρναβαλική πορεία και διαδρομή ξαφνικά, έτσι δεν πρέπει να αφήσουμε τον Αρλεκίνο εκτός. Να μένει αμέτοχος, παρακολουθώντας από μακριά δρώμενα που τον αφορούν, μόνο και μόνο γιατί δεν το ψάξαμε και δεν το βασανίσαμε όσο του αξίζει και όσο του πρέπει.

    Για το ζήτημα της θέσης του Αρλεκίνου δεν προτίθεμαι να προσθέσω κάτι παραπάνω. Το παραμικρό. Άλλωστε επιχειρηματολόγησαν και άλλοι πριν από μένα και το ‘καναν πετυχημένα. Απομένει, λοιπόν, κάτι όχι και τόσο δύσκολο: αναθεώρηση της απόφασης. Δε θα σταθώ στο πώς πάρθηκε αυτή η απόφαση. Ίσως να ‘γινε εσπευσμένα, ίσως να μην προβληματίστηκαν όσο θα ‘πρεπε. Αλλά εδώ κρίνονται οι άρχοντες: επανέρχονται, εφόσον έχουν πειστεί πως έκαναν λάθος –άνθρωποι είναι κι αυτοί, άλλωστε, δικαιούνται να κάνουν λάθη, αρκεί να τα διορθώνουν, όταν διορθώνονται. Το συγκεκριμένο διορθώνεται άνετα, προλαβαίνουμε. Γιατί ένα πρέπει να ‘χουν στο νου τους: πως δεν έχουν καμία θέση οι εγωισμοί όταν πρόκειται για μιαν απόφαση με μέλλον. Και ο Αρλεκίνος ήρθε για να μείνει και θα μείνει για τα παιδιά μας, για τα εγγόνια μας, για τα εγγόνια των εγγονιών μας, για όλα τα Καστοριανόπουλα του μέλλοντος, που οφείλουν να γνωρίζουν όχι μόνο γιατί τοποθετήθηκε ο Αρλεκίνος εκεί, αλλά να γνωρίζουν και πράγματα που εμείς δε γνωρίζαμε ως χτες, όπως π.χ. το γιατί η πλάκα της Τασίτσας (το γράφω κωδικοποιημένα) βρίσκεται εκεί που βρίσκεται (προσωπικά νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω την ΟΔΟ γιατί δεν το ‘ξερα, προχτές το διάβασα στο για τον Αρλεκίνο άρθρο της) κι ένα σωρό άλλα που αφορούν τη δική τους πόλη.

Όμως, αρκετά ασχοληθήκαμε με τη θέση –όχι πως δεν το αξίζει φυσικά. Έχουμε όλοι πολλή δουλειά να κάνουμε. Για να μη συνεχιστεί η ίδια κατάσταση: η μόνιμη τεράστια απόσταση που χωρίζει τα Ελληνόπουλα από το σπουδαίο αγαθό της Τέχνης. Έχουμε δουλειά πολλή για να μην ξαναϋπάρξει άλλο παιδί σαν το κοριτσάκι που περνούσε καθημερινά έξω από το εργαστήρι του σημαντικού ζωγράφου-γείτονά της, αλλά ποτέ δεν τόλμησε να περάσει το κατώφλι του για να τον δει την ώρα της δουλειάς του, γιατί ποτέ κανένα σχολείο όπου φοίτησε στην πόλη των ζωγράφων δεν την οδήγησε σε κάποιο από τα πολλά εργαστήρια ζωγραφικής που είχε. Κι έχουμε επίσης πολλή δουλειά να κάνουμε για να μην υπάρξει και άλλο Καστοριανόπουλο σαν τη Δέσποινα, τη μαθήτριά μου και τώρα συνάδελφό μου (άρα πολύ νεότερη από μένα), που φοιτούσε στο Γυμνάσιο δίπλα στην Κουμπελίδικη αλλά το ‘χει παράπονο που το Σχολείο της ποτέ δεν την έβαλε μέσα κι ας ήταν η εκκλησιά-σύμβολο της πόλης ένα βήμα από την πόρτα του Σχολειού της και μες στην αυλή του.

Έχουμε, λοιπόν, πολλή δουλειά να κάνουμε όλοι εμείς που θα θέλαμε να ζούμε σ’ έναν παράδεισο ευρύτερα -κι όχι μόνο μουσικά- καλλιτεχνικό, σε μια χώρα σαν τη Ρωσία που περιέγραφε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης σε παλιότερη συνέντευξή του: «Η Ρωσία της τεράστιας γραφειοκρατίας, της τεράστιας ακρίβειας, της άνθησης του νεοναζισμού, όσον αφορά τη μουσική και τη λογοτεχνία, είναι παράδεισος. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, είναι ιδιαίτερα καλλιεργημένοι. Κάνουν ολόκληρες συζητήσεις μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας στίχους του Πούσκιν και άλλων ποιητών, αφήνουν καθημερινά λουλούδια στα αγάλματα των συνθετών και πηγαίνουν στις συναυλίες κλασικής μουσικής με τα ρούχα της δουλειάς τους οι καθαρίστριες και οι οικοδόμοι».

    Και, τέλος, επειδή καταλαβαίνω πως υπάρχουν αρκετοί ή ακόμα και πολλοί που θεωρούν όλη αυτή τη συζήτηση με επίκεντρο ένα έργο τέχνης άκαιρη ή περιττή ή…, απαντώ πως κάνουν μεγάλο λάθος και πως ίσα ίσα σε τέτοιους καιρούς είναι που χρειαζόμαστε περισσότερο την Τέχνη και τα δημιουργήματά της, γιατί:
 «Άσχετα με το τι κρίσεις υπάρχουν κάθε φορά στην κοινωνία, η προσφορά ενός έργου τέχνης, είτε είναι μία παράσταση, ένας πίνακας ή ένα βιβλίο, είναι ανεκτίμητη. Κι όσο πιο πιεσμένος είναι ένας άνθρωπος από την καθημερινότητά του τόσο βρίσκει στην τέχνη ελπίδα, αισιοδοξία, παρηγοριά, την αίσθηση ότι δεν είναι μόνος του. Η όποια κρίση, λοιπόν, δε λειτουργεί ανασταλτικά για την τέχνη, γιατί όλοι ξέρουμε πως αυτή μας προσφέρει πνευματικό καταφύγιο».

    Κι είναι επίσης τώρα ο καλύτερος καιρός οι πολίτες της Καστοριάς, που βασανίζεται τόσο από την ανεργία μα κι από τ’ άλλα κακά που βασανίζουν ολόκληρη τη χώρα, να έχουν για συμπολίτη τους έναν Αρλεκίνο να τους χαμογελάει ζεστά, να φωτίζει τα πρόσωπά τους με τα φανταχτερά του χρώματα, να τους χαϊδεύει η μορφή του, χαρίζοντάς τους, μαζί με αυτά του τα δώρα, και ένα πλατύ, ένα μεγάλο χαμόγελο.
    Γιατί αυτό είναι που πρέπει όλοι να προσέξουμε να μη χάσουμε, να μη μας ξεριζώσουν: το χαμόγελό μας και τη χαρά μέσ’ απ’ το βάθος της καρδιάς μας∙ το χαμόγελο και τη χαρά μας, όσα πολλά και αν είναι αυτά που μας έχουν πάρει…


Σχετικά κείμενα:

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ την 1η Δεκεμβρίου 2011, αρ, φύλλου 618

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ