Κάποτε στην Καστοριά

ΚΑΛΟ ΣΟΥ ΤΑΞΙΔΙ
ΠΑΝΤΕΛΗ !

Πολλές φορές κάποια γεγονότα στη ζωή σε αφήνουν άφωνο άναυδο αλλά και γεμάτο ερωτηματικά. Όταν φυσικά πρόκειται για πολύ γνωστούς σου ανθρώπους με τους οποίους δούλεψες αγωνίστηκες συνεργάσθηκες, τότε η περισυλλογή και η περίσκεψη είναι ακόμη μεγαλύτερη. Τότε αρχίζεις να διερωτάσαι γιατί να μην υπάρχει σε κάποια πράγματα μια ιεραρχημένη νομοτέλεια. Ο σοφός λαός στις περιπτώσεις αυτές λέει ότι σειρά δεν υπάρχει.

Έφυγε πρόωρα μετά από πολύμηνη μάχη που έδωσε με αισιοδοξία και υπερηφάνεια ο φίλος και συνεργάτης Παντελής Ζάττας. Ένας αυτοδημιούργητος εκδότης εφημερίδας συγγραφέας, ιστοριογράφος και συλλέκτης χιλιάδων βιβλίων και εκδόσεων, που θα μας αφήσει
παρακαταθήκη. Είχα την ευκαιρία πριν ένα χρόνο περίπου να το επισκεφτώ στο σπίτι του, που διατηρούσε και γραφείο αλλά και μία τεράστια βιβλιοθήκη για την πνευματική του τροφή. Ήδη το πρόβλημα που αντιμετώπιζε ήταν γνωστό και το αντιμετώπιζε με ψυχραιμία και αισιοδοξία σαν να έδινε μια δημοσιογραφική μάχη. Με ξενάγησε στην τεράστια βιβλιοθήκη του με τα 18.000 βιβλία και εκδόσεις τα οποία θα άφηνε ως παρακαταθήκη στον τόπο του. Ήταν υπερήφανος για το έργο καθώς και για την οικογένειά του που θα ήταν συνεχιστές της προσπάθειάς του.


Τον Παντελή τον γνώρισα στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 όταν ξεκίνησε να εκδίδει μαζί με το συνεργάτη του Δημήτρη την ‘’Καστοριανή Εστία‘’. Νέοι τότε εκδότες ξεκίνησαν την κριτική και τις αντιπαραθέσεις για κάποιες κομματικές επιλογές σε φορείς, εγκαινιάζοντας έτσι έναν διαφορετικό ρόλο στην λειτουργία του τύπου. Έναν ρόλο μαχόμενης δημοσιογραφίας και όχι ‘’καλοί με όλους’’ ούτε υποτέλειας προκειμένου να μην δυσαρεστήσουνε τους εν δυνάμει πελάτες της εφημερίδας τους. Η δημοσιογραφία δυστυχώς για λίγους είναι ακόμη λειτούργημα, αλλά για πάρα πολλούς είναι στυγνό επαγγελματικό αλισβερίσι.


Τον Παντελή θα τον θυμόμαστε σαν ένα αγωνιστή της ζωής της πνευματικής προσφοράς και της ποιοτικών συγγραφικών εκδόσεων. Με τον συγγραφικό πλούτο που μας άφησε έκανε την Καστοριά πλουσιότερη, όχι σε υλικά αλλά σε πνευματικά αγαθά. Από τη Καστοριά πέρασαν πολλοί μεγιστάνες του πλούτου τους οποίους σήμερα δεν θυμάται σχεδόν κανένας, τους μεγιστάνες όμως της γνώσης της προσφοράς και της πνευματικής παρακαταθήκης θα τους θυμόμαστε, διότι έμειναν τα γραπτά τους, τα έργα τους και τα συγγράμματά τους.

Μπορεί να κατόρθωσαν κάποιοι την Καστοριά, να την αφήσουν χωρίς Πνευματικό Κέντρο χωρίς αξιόλογη Βιβλιοθήκη και άλλα ημιτελή έργα, δεν θα κατορθώσουν όμως να μας στερήσουν να δημιουργήσουμε τα προσωπικά μας ‘’πνευματικά κέντρα’’, τις προσωπικές μας βιβλιοθήκες και το θάρρος να εκφραζόμαστε ελεύθερα αποδίδοντας ‘’Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και του θεού τω θεώ’’.

‘’Ο πρώτος εκδότης για μια σύγχρονη Καστοριά’’ ήταν ένας εύστοχος τίτλος που έδωσε η ΟΔΟΣ στο οπισθόφυλλο της περασμένης εβδομάδας. Το πόσο σύγχρονη έγινε η Καστοριά στην δημοσιογραφία μετά την ‘’Καστοριανή Εστία’’ τους ‘’Ορίζοντες’’ και τις άλλες εκδόσεις του Παντελή Ζάττα, είναι δύσκολο να το αξιολογήσουμε ή να το ποσοτικοποιήσουμε. Είναι όμως σίγουρο ότι με την εμφάνιση στο δημοσιογραφικό προσκήνιο του Παντελή γίνεται ανατροπή της παραδοσιακής μορφής της δημοσιογραφίας της τότε συντηρητικής και μη χειραφετημένης κοινωνίας της Καστοριάς.

Επαναστάσεις συνειδήσεων νοοτροπιών και κατεστημένων δεν γίνονται μόνο από τους λεγόμενους ‘’προοδευτικούς’’ κλπ, αλλά και από τους λεγόμενους ‘’συντηρητικούς’’. Ο Παντελής αν και δεν ανήκε στους λεγόμενους ‘’προοδευτικούς’’, θέλησε να κάνει την υπέρβασή του, για να έρθει μια ‘’πολιτική άνοιξη’’ στον τόπο μας , η οποία φυσικά δεν άνθησε αφού οι πολίτες και η κοινωνία μας δεν ήταν ακόμη έτοιμοι τότε να δεχθούν μια πολιτική … in blossom όπως έλεγε και η αφίσα της 36ης Έκθεσης Γούνας Καστοριάς.
Μπορεί τότε να μη ήρθε η ‘’πολιτική άνοιξη’’, ήρθε όμως η κρίση και το ΔΝΤ, για να μας φέρει το φθινόπωρο τον χειμώνα και την παγωνιά.
Αιωνία σου η μνήμη αγαπητέ φίλε συνεργάτη και συναγωνιστή Παντελή.

Ο Στοχαστής