19.2.09

ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΜΠΟΥΣΙΟΥ: Νίκος Πιστικός



Ένας δημιουργός που τιμάει την πόλη του


Ο Νίκος Πιστικός ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους που γνώρισα, συνειδητά, στη ζωή μου. Μονάχα ένας μπαχτσές χώριζε τα σπίτια μας και οι οικογένειές μας ήταν αγαπημένες. Θεωρώ ευτύχημα που μεγάλωσα σε μια γειτονιά όπου η καλοσύνη, η ανθρωπιά και η ευγένεια ήταν ζητήματα φυσιολογικά και αυτονόητα.

Γιος φτωχών γονιών, ακολούθησε το επάγγελμα του κουρέα. Δεν μπορώ να φέρω στη θύμησή μου αν και πότε με κούρεψε (φυσικά με την «ψιλή» σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εποχής εκείνης). Ο κουρέας που προτιμούσαμε, σαν γυμνασιόπαιδα, ήταν ο Μήτσος ο Στιβαχτής. Ίσως επειδή το κουρείο του ήταν στο Τσαρσί. Κατεβαίναμε τα σκαλιά του Γυμνασίου και από κει, το κουρείο δεν απείχε πάνω από τριάντα μέτρα. Ίσως όμως και επειδή, παρά τη μεγάλη διαφορά που είχαμε στην ηλικία, μας προσέγγιζε με μια ιδιότυπη οικειότητα, σαν να ήμασταν φίλοι, που δυνάμωνε την αυτοπεποίθησή μας. Θυμάμαι όμως ότι, το κουρείο του Πιστικού προσήλκυε την προσοχή μας για τα ωραία σουβενίρ που είχε στη βιτρίνα του. Μικρά μπουκάλια, κατάλληλα επενδυμένα, για να μοιάζουν με κορμούς δένδρων, με μια φωτογραφία της Καστοριάς στο κέντρο τους, κορνίζες διάφορων μεγεθών με όμορφα σκαλιστά, μικρές μακέτες της Κουμπελίδικης και άλλων βυζαντινών εκκλησιών της Πόλης. Όλα κατασκευασμένα από τον ίδιο. Τα πουλούσε κυρίως στους λιγοστούς τότε τουρίστες, για να συμπληρώνει το ισχνό εισόδημα του κουρέα.

Ιδιαίτερες σχέσεις δεν είχαμε ποτέ. Για μένα, που ήμουν αρκετά μικρότερός του, ο Νίκος απλά υπήρχε, ήταν κάτι το δεδομένο. Αναπόσπαστο τμήμα του περιβάλλοντος και των παιδικών μου αναμνήσεων. Αργότερα, όταν οι μακέτες των βυζαντινών εκκλησιών και των παλιών αρχοντικών της Καστοριάς έγιναν μεγαλύτερες, πιο σύνθετες και τελειότερες και τις εξέθετε σ’ ένα μικρό εργαστήριο στο πατρικό του σπίτι, πέρα από ένα φευγαλέο ερέθισμα της περιέργειας και του ενδιαφέροντός μου, καμιά άλλη σκέψη δεν πέρασε απ’ το μυαλό μου ούτε και στάθηκα να αξιολογήσω το έργο του. Παρέμενε ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας που, ως δεδομένος, δεν χρειαζόταν κάποια προσεκτική αξιολόγηση.

Όταν όμως πριν λίγα χρόνια μου δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσω μαζί του και να παρατηρήσω με προσοχή τα έργα του (εκτίθενται σε μια ευρύχωρη και ωραία αίθουσα του ξενοδοχείου των παιδιών του), διαπίστωσα, δυστυχώς για μένα, με μεγάλη καθυστέρηση, ότι ο Νίκος δεν είναι τυχαίος άνθρωπος αλλά, κατά την άποψή μου, ένας από τους σημαντικότερους που διαθέτει η Καστοριά. Γύρω στις είκοσι μακέτες (με υλικά και μεθόδους κατασκευής δικής του έμπνευσης, που πιθανόν να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους μακετίστες όλου του κόσμου), που αναπαριστάνουν, σε κλίμακα περίπου 1:20, με εξαιρετική ακρίβεια τα σημαντικότερα αρχοντικά της Καστοριάς και τις πιο όμορφες βυζαντινές εκκλησίες της, μαζί με μια θαυμάσια αναπαράσταση του λιμναίου οικισμού του Δισπηλιού, αποτελούν τα τμήματα ενός σημαντικού έργου. Ένα έργο ζωής, που μόνο στην ανεξήγητη, για πολλούς θεϊκή, κινητήρια φλόγα, που ωθεί τον άνθρωπο προς τη δημιουργία, μπορεί να αποδοθεί. Στην ανθρώπινη ιδιότητα δηλαδή στην οποία οφείλεται η πρόοδος της ανθρωπότητας και η ανάπτυξη του πολιτισμού της.

Αυτή η φλόγα δεν έχει την ίδια ένταση σε όλους τους ανθρώπους. Εκείνοι που επιζητούν τη δικαίωση της ύπαρξής τους μέσα από την αναγνώριση των αποτελεσμάτων του μόχθου τους, ήταν πάντοτε οι λιγότεροι. Σε μια δύσκολη εποχή σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα, που τα πάντα αξιολογούνται μόνο μέσα από την οικονομική τους διάσταση, που κυριαρχεί η πεζότητα και λείπουν οι αξίες και τα πρότυπα, οι πραγματικοί δημιουργοί είναι σπάνιοι και γι αυτό ακόμα πιο σημαντικοί και ακόμα πιο χρήσιμοι. Είναι ανάγκη να τους αναζητήσουμε και να την προβάλουμε διότι, σε αυτούς κυρίως μπορούμε να στηρίξουμε το μέλλον μας. Ένα μέλλον που διαγράφεται πολύ δυσοίωνο, ιδίως γι όσους δεν διαθέτουν την κινητήρια δύναμη της δημιουργίας και δεν επιδιώκουν να την αποκτήσουν.

Οι φορείς της πόλης, ακόμα και στην περίπτωση που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να αντιληφθούν τη βαθύτερη αξία που έχει η πολιτιστική κληρονομιά για την επιβίωση μιας κοινωνίας, ας αντιληφθούν τουλάχιστον ότι, η ανάδειξη της μπορεί στην εποχή μας να μετασχηματιστεί σε οικονομική ανάπτυξη και ότι, όσο πιο πλούσια είναι αυτή η κληρονομιά τόσο περσότερα μπορεί να είναι τα οικονομικά οφέλη γι αυτούς που την αναδεικνύουν. Το ενδιαφέρον για τη μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά της Καστοριάς και τις παραδόσεις της, οι παρεμβάσεις -με ευαισθησία και γνώση- για τη διάσωση και την προβολή της, είναι δυνατόν να μετατραπούν σ’ έναν ανεκτίμητο οικονομικό πλούτο για τους κατοίκους της πόλης.

Ο Νίκος Πιστικός έχει αντιληφθεί αυτήν την πραγματικότητα και προσπαθεί να πείσει κάθε συνομιλητή του για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς και των παραδόσεων. Προσπαθεί να τους μεταδώσει την αγάπη του για την πόλη στην οποία ζει και, σε κάθε ευκαιρία που του δίδεται, διηγείται την πρόσφατη ιστορία της. Πώς αναπτύχθηκε, από τον καιρό της τουρκοκρατίας μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ποια γεγονότα και ποιοι άνθρωποι επέδρασαν στη διαμόρφωση της σημερινής εικόνας της και ποια θα μπορούσε να είναι η προοπτική της.

Από τα λόγια του αναβλύζει ένας πλούσιος και μοναδικός θησαυρός πληροφοριών, που θα ήταν κρίμα να μην καταγραφεί. Ταυτόχρονα όμως είναι έκδηλη πίκρα και η μοναξιά που νιώθει, στην προσπάθειά του να αποτυπώσει, να περισώσει και να αναδείξει την πολιτιστική κληρονομιά της Καστοριάς. Νιώθει απογοήτευση για την έλλειψη σχεδιασμού και τις επιπόλαιες παρεμβάσεις των ειδικών και των αρμοδίων που είναι επιφορτισμένοι με τη διαφύλαξη και την ανάδειξη των πολιτιστικών θησαυρών της πόλης. Τα έργα του τα δείχνει ακούραστα σε κάθε ενδιαφερόμενο. Είναι φυσικό να είναι περήφανος γι αυτά και να τα απολαμβάνει. Είναι εξ’ άλλου το αποτέλεσμα της δικής του δημιουργικής εργασίας και σίγουρα ένιωσε πολλές φορές στη ζωή του τη χαρά που νιώθουν οι δημιουργοί.

Ο Νίκος ο Πιστικός είναι ένας δημιουργός. Ένας άνθρωπος που έταξε ως σκοπό της ζωής του να υπηρετεί κοινωνικές αξίες. Αποτελεί ένα κοινωνικό πρότυπο που θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο κυρίως για τη νεολαία. Αν για παράδειγμα οι δάσκαλοι και οι καθηγητές των σχολείων της πόλης αποφάσιζαν επισκεφτούν με τους μαθητές τους την έκθεσή του και αφήσουν τον Νίκο να τους διηγηθεί, με το δικό του γλαφυρό τρόπο, την ιστορία της Καστοριάς και να τους μεταδώσει την αγάπη του γι αυτήν, θα ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία για τα νέα παιδιά της Καστοριάς να διαπιστώσουν την αξία και τη δύναμη της δημιουργίας, να ευαισθητοποιηθούν για τις ανθρώπινες και τις κοινωνικές αξίες και να νιώσουν αγάπη για την πόλη τους που είναι τόσο απαραίτητη για την πρόοδο της και κατ’ επέκταση για την ίδια τη δική τους πρόοδο.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 21.1.2009

1 σχόλιο:

  1. Ανώνυμος9/3/11

    Η πόλη όμως δεν τιμάει τον δημιουργό. Ουδείς προφήτης στον τόπο του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ