9.12.08

ΟΔΟΣ: Άοπλο



Το κτήριο της φωτογραφίας ανήκει σε μια περιοχή της Καστοριάς που καθιερώθηκε και είναι γνωστή ως «Μαθιουδάκη», από την ονομασία του Στρατοπέδου που λειτούργησε εκεί επί πολλές δεκαετίες, και συνδέθηκε με την μεταπολεμική ιδίως ιστορία του τόπου. Λειτούργησε ως προωθητικός αλλά και ενοποιητικός παράγοντας του αστικού χώρου της Καστοριάς προς τις εισόδους της. Τώρα στην κατάσταση που βρίσκεται μοιάζει να υπομένει τις συνέπειες της κακοδαιμονίας του τόπου.

Εξακολουθεί όμως να δεσπόζει στο ύψωμα της περιοχής, καθώς ξεχωρίζει μέσα από τον μικρό και πολύτιμο πνεύμονα πρασίνου από πεύκα που υπάρχει εκεί -κληρονομιά από τον στρατιωτικό χαρακτήρα της περιοχής. Και δεν είναι λίγοι όσοι αναρωτιούνται για το τι επιφυλάσσει η τύχη και το μέλλον στο ίδιο και στον περιβάλλοντα χώρο του.

Όπως ίσως είναι γνωστό, μετά την αποχώρηση του Στρατοπέδου οι ιδιοκτησίες που είχαν επιταχθεί, αποδεσμεύτηκαν οριστικά από τον Στρατό. Ωστόσο οι ιδιοκτήτες εξακολουθούν να υφίστανται ταλαιπωρίες δεδομένου ότι ο Δήμος Καστοριάς (τι σπάνιο!) αδρανεί και παραλείπει να ενεργήσει ό,τι απαιτείται για τις τελικές διευθετήσεις, είτε στην κατεύθυνση των απαλλοτριώσεων των οικοπέδων τους, είτε στην διευκόλυνση εκμετάλλευσης των εκτάσεων από τους δικαιούχους.

Ειδικά όμως το χαρακτηριστικό και πιο γνωστό σε όλους κτήριο του Στρατοπέδου έχει περιέλθει στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης για τις ανάγκες στέγασης της Ελληνικής Αστυνομίας στην Καστοριά, η οποία όπως είναι γνωστό, δεν διαθέτει ούτε ιδιόκτητες, ούτε επαρκείς εγκαταστάσεις.

Έτσι δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράζουν ανησυχίες για την τύχη του κτηρίου, το οποίο ερειπώνει και διαρκώς καταστρέφεται με αποτέλεσμα να αρχίζει να διακρίνεται κίνδυνος κατάρρευσης, «τυχαίας» πυρκαγιάς, ή και φανερής κατεδάφισης, δεδομένου ότι «συμπτωματικά», ούτε και αυτό το κτήριο έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο. Διαθέτει επομένως όλα τα προσόντα να αποδειχθεί έρμαιο.

Υπενθυμίζεται, ότι κάτι αντίστοιχο είχε αποκαλυφθεί συμπτωματικά, μερικά χρόνια πριν (ΟΔΟΣ, Μάρτιος 2003), σε σχέση με ένα από τα πιο γνωστά, μεγάλα και ιστορικά κτήρια της παλιάς Καστοριάς και συγκεκριμένα την κατοικία της πολιτικής οικογένειας Βαλαλά, στην περιοχή του «Ξενία». Αποτελούσε το δεύτερο από τα δύο ίδια, δίδυμα γειτονικά κτήρια με την διαφορά, ότι το πρώτο από τα δίδυμα, είχε ήδη από χρόνια κατεδαφιστεί και στην θέση του είχε ανεγερθεί η Λέσχη Φρουράς Καστοριάς.

Τότε λοιπόν, κυριολεκτικά στο «παραπέντε» της υπόθεσης, μετά τα δημοσιεύματα της εφημερίδας, πρόλαβαν οι αρμόδιες υπηρεσίες και χαρακτήρισαν ως διατηρητέα την περίφημη κατοικία με τις μνημειακές διαστάσεις, την φρουριακή μορφή και το αντίστοιχο αλσύλλιο από πεύκα στους μεγάλους κήπους της. Σώθηκε έτσι το κτήριο αυτό από βέβαιη κατεδάφιση.

Από τότε όμως το σπουδαίο αυτό μνημείο, όπως και τόσα άλλα και μάλιστα με μερικά να ανήκουν στον Δήμο Καστοριάς (παλιό Νοσοκομείο, Τερζάκεια Λουτρά, οικία Τσαμίση κοκ) βιώνουν από πρώτο χέρι την πληκτική αδιαφορία, ή ακριβέστερα τις συνέπειες της διαχρονικής ανικανότητας των διοικήσεων του Δήμου Καστοριάς απέναντι στα μνημεία του τόπου και δη στα δημοτικά ακίνητα-κληροδοτήματα.

Έτσι και το κτήριο του Μαθιουδάκη, που ιδιοκτησιακά δεν ανήκει βεβαίως στον Δήμο Καστοριάς αλλά ανήκει ιστορικά και μνημειακά, μοιάζει να περιμένει μια σύμπτωση, ή το ενδιαφέρον ελάχιστων για την διάσωσή του.

Μπορεί βεβαίως να μην ενσαρκώνει κάποιο ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό θαύμα που από μόνο του θα αρκούσε για τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέου, αλλά με τις διαστάσεις και την ιστορία του, αντιπροσωπεύει επαρκώς τα δημόσια κτήρια της τελευταίας περιόδου της οθωμανικής κατοχής στην Μακεδονία, στα οποία διακρίνεται μια τάση εξευρωπαϊσμού και φιλελευθεροποίησης που αποτυπώνει σε ένα βαθμό τις κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες καθώς και την προετοιμασία της απελευθέρωσης.

Και μόνο το γεγονός, ότι στην Καστοριά αποτελεί το τελευταίο δείγμα αυτής της ιστορικής περιόδου, με αποτέλεσμα να είναι αναντικατάστατο, αρκεί για να επιβάλλει την κήρυξή του σε διατηρητέο και την λήψη κάθε μέτρου και φροντίδας για την προστασία και συντήρησή του.

Η Ελλάδα σίγουρα δεν υποφέρει από έλλειψη νόμων, μια και η πολυνομία μοιάζει αφόρητη. Υποφέρει βεβαίως από κακή εφαρμογή, ή μη εφαρμογή των νόμων που υπάρχουν. Στην προκειμένη περίπτωση, μέχρι να κηρυχθεί το κτήριο αυτό διατηρητέο, υπάρχει μεν νόμος που λόγω της παλαιότητας του κτίσματος δεν επιτρέπει την κατεδάφιση ή την ανακαίνισή του, έστω κι’ αν δεν είναι διατηρητέο, χωρίς την άδεια της αρμόδιας υπηρεσίας, αλλά στην Ελλάδα, και ακόμη περισσότερο και χειρότερα, στην Καστοριά, αυτά, τις περισσότερες φορές μοιάζουν «λεπτομέρειες» και «ψιλά γράμματα». Με αποτέλεσμα τα μνημεία να πέφτουν θύματα της ανικανότητας, της οκνηρίας, της αρπακτικότητας των επιτηδείων και όταν δεν έχουν να δώσουν άλλα στοιχεία παρά μόνο το κουφάρι τους, να πέφτουν θύματα των εμπρησμών.

Αυτοί λοιπόν είναι λόγοι που κάνουν την κατάσταση ακόμη πιο επείγουσα και ακόμη πιο επιτακτική. Σε όσους μάλιστα σπεύδουν να επαναφέρουν διαρκώς την μήνιν τους για την κατεδάφιση του παλιού Γυμνασίου στην διάρκεια της δικτατορίας, ιδού πεδίον δόξης λαμπρό και άοπλο.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 13 Νοεμβρίου 2008

Σχετικά κείμενα: 

9 σχόλια:

  1. Ανώνυμος3/12/12

    Τέσσερα χρόνια μετά, δεν υπάρχει κανένας σύλλογος στην Καστοριά, ουδείς αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός κλπ να αντιδράσει για το κτίριο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν παρακολούθησα από την αρχή το όλο ζήτημα.Θεωρούσα όμως εύλογο,ως μηχανικός,ότι θα είχαν τηρηθεί όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες για ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο με υφιστάμενα κτίσματα.Δηλαδή εξέταση εναλλακτικών λύσεων για στέγαση της νέας χρήσης(Αστυνομία),με ανάλυση των Θετικών& αρνητικών για κάθε λύση(ανάλυση δυνατών&αδύνατων σημείων).Ητοι:
    1.Καταλληλότητα υφισταμένου κτιρίου με ανακαίνιση/αναπαλαίωση/προσθήκες ενισχύσεις κλπ με όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις και Προϋπολογισμό σε συνδυασμό με ύπαρξη ή μη χαρακτηρισμού του ως "διατηρητέου"
    2.Ανέγερση νέου κτιρίου σε άλλη θέση στην περιοχή
    3.Κατεδάφιση υφσταμένου κτιρίου και ανέγερση νέου

    Τα παραπάνω βήματα ήταν απαραίτητο να εξεταστούν πριν από την σύνταξη μελέτης νέου κτιρίου και φυσικά σε κάθε περίπτωση να είχαν προηγηθεί όλες οι εγκρίσεις αρμοδίων υπηρεσιών και στην συνέχεια οι αδειοδοτήσεις πριν από την δημοπράτηση.
    Να είχαν εκδοθεί από την Πολεοδομία Αδεια κατεδάφισης υφιστ.κτιρίου(αν συνέτρεχαν λόγοι) και άδεια ανέγερσης νέου κτιρίου.
    Φαίνεται ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν έγινε και τώρα προβάλλεται το δίλημμα της απώλειας και μη απορρόφησσης των κονδυλίων για να πιεστούν οι συναρμόδιοι φορείς να συναινέσουν στην κατεδάφιση του κτιρίου.
    Ως εργολήπτης και ο ίδιος,κατανοώ την περιπέτεια του αναδόχου,αλλά ως μηχανικός διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσον πρέπει η λογική της "απορρόφησης κονδυλίων" να ισοπεδώνει κάθε διαδικασία ορθολογικής αντιμετώπισης τεχνικών προβλημάτων,ειδικά αν αυτά έχουν και άλλες πτυχές και διαστάσεις ιστορικού-πολιτιστικού περιεχομένου.
    Εν πάση περιπτώσει ας αφήσουμε τους ειδικούς,έστω και τώρα να εξετάσουν ανεπηρέαστα το ζήτημα και ας μη αντιστρέφουμε το δίλημμα σε όσους εκφράζουν επιφυλάξεις χαρακτηρίζοντάς τους "εχθρούς" του τόπου και της αστυνομίας.
    Η Αστυνομία σαφώς και έχει ανάγκη σύγχρονων και λειτουργικών κτιριακών υποδομών αλλά ο σκοπός δεν αγιάζει πάντα τα μέσα.
    Ας βρεθεί λύση που να συνδυάζει όλες τις ανάγκες

    Νικόπουλος Χρίστος
    Πολιτικός Μηχανικός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ρωμύλος Μαντζούρας28/1/13

    Αγαπητέ κ. Μπαϊρακτάρη
    Θα ήθελα πρώτα από όλα να σας συγχαρώ καθώς ασχολείστε από παλιά με θέματα που στη Καστοριά τουλάχιστον, είναι απολύτως αντιδημοφιλή.
    Εννοώ τα θέματα του πολιτισμού και της διαχείρισης του Αρχιτεκτονικού και Καλλιτεχνικού μας πλούτου .
    Επίσης θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που δημοσιεύσατε την επιστολή που αναγνώστηκε στο Κ.Σ.Ν.Μ. στην Αθήνα.
    Αφορμή όμως του σχολίου μου, είναι το σχόλιο του κυρίου Νικόπουλου, (τον οποίο δεν γνωρίζω προσωπικά ) που σαν σχετικός με τέτοια ζητήματα ως Πολιτικός Μηχανικός, θέτει το πρόβλημα σε μια απολύτως λογική βάση και με τρόπο ιδιαίτερα νηφάλιο. Το γιατί τα προβλεπόμενα βήματα σε τέτοιες περιπτώσεις δεν τηρήθηκαν από την ανάδοχο εταιρία είναι και δική μου απορία ως πολίτης και ως τέτοιος την εκφράζω. Αναρωτιέμαι, αν τόπος ανέγερσης του Αστυνομικού Μεγάρου δεν ήταν η Καστοριά, αλλά για παράδειγμα η Αττική, το παλιό κτίριο θα ήταν όπως εδώ «αόρατο» ή ανύπαρκτο; Πάνω σε αυτό το ζήτημα θα σας εκθέσω δυο περιπτώσεις αντιμετώπισης κτιρίων, μια στην Αθήνα και μια στη Θεσσαλονίκη που στην Καστοριά θα χλευάζαμε ως άνευ αξίας και αντικείμενα ανήκουστης σπατάλης χρημάτων.
    Συγκεκριμένα στην Αθήνα, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας στέκουν ακόμα οκτώ πολυκατοικίες, χτισμένες την δεκαετία του 1930 για να στεγάσουν οικογένειες προσφύγων. Τα κτίρια αυτά μετά από πολλές διαμάχες και διαφορετικές προτάσεις κρίθηκαν όλα διατηρητέα το 2008, κυρίως για την Ιστορική τους αξία για τους Αθηναίους, όπως υποστήριξαν Επιστήμονες και Τοπικοί Φορείς .Η Ιστορική τους αξία: Τα σημάδια από σφαίρες που έφερε ο σοφάς σε πολλά σημεία των κτιρίων από τα Δεκεμβριανά το 1944. Αυτό και μόνο. Μπορεί κανείς να διαβάσει λεπτομέρειες και να δει φωτογραφίες των κτιρίων εδώ http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=1 (ή να κάνει την δική του αναζήτηση στο διαδίκτυο για περισσότερες πληροφορίες)
    Στη Θεσσαλονίκη δε, ένα Οθωμανικό κτίριο των τελών του 19ου αιώνα, ένας μικρός Μενδρεσές, κατά το έτος 2005 ,ανασηκώθηκε και τοποθετήθηκε σε ράγες για να μετακινηθεί 25 μέτρα, προκειμένου να αποφευχθεί η κατεδάφιση του, λόγω της διαπλάτυνσης της οδού Λαγκαδά, που ήταν σχεδιασμένη πάνω στην αρχική θέση του κτιρίου. Το κόστος πολύ μεγάλο, όπως και ο κόπος και το χρονικό διάστημα. Ενδεικτικά παραθέτω για λεπτομέρειες και φωτογραφία του κτιρίου :
    http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=09.06.2005,id=35017384
    Είμαι σίγουρος πως η Ανάδοχος εταιρία που ανέλαβε το έργο της ανέγερσης του Αστυνομικού Μεγάρου στην Καστοριά απαρτίζετε από έμπειρους και καταρτισμένους ειδικούς Επιστήμονες. Το κτίριο του Στρατώνα μορφολογικά παρουσιάζει ομοιότητα με κτίρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα σε όλη την επικράτεια, χωρίς να αναφέρω τις παραπάνω δυο περιπτώσεις, που όμως είναι πασίγνωστες στο συγκεκριμένο χώρο.
    Γιατί έπρεπε λοιπόν να γίνει όλη η μελέτη με το κτίριο ¨αόρατο¨ και να φτάσουμε στο σημείο όπου ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων ζητά γνωμοδότηση κατεδάφισης από την Εφορία Νεοτέρων Μνημείων και αυτή να εισηγείται την διατήρηση του Στρατώνα; Γιατί είναι κατακριτέοι και δακτυλοδεικτούμενοι μόνο όσοι θεώρησαν την επιλογή της συγκεκριμένης θέσης ως λαθεμένης και την άποψη της αρμόδιας υπηρεσίας γα την Αρχιτεκτονική και Ιστορική αξία του Στρατώνα ως σωστής ; Κι επιπλέον είναι τάχα και "εχθροί" της Αστυνομικής Διεύθυνσης και των αστυνομικών της Καστοριάς ;
    ( Μιας Αστυνομικής Διεύθυνσης, που απαρτίζεται κατά μεγάλο μέρος από φίλους, συγγενείς, γείτονες, παλιούς συμμαθητές…)
    Τον λόγο τώρα έχει το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και κάθε πολίτης της Καστοριάς, φίλος της λογικής, μπορεί να κάνει τις δικές του διαπιστώσεις.
    Σας ευχαριστώ πολύ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος28/1/13

    Η μοναδική μου ένσταση είναι ότι βασίζετε το σκεπτικό σας κυρίως στους ιστορικούς λόγους, αναφέροντας μάλιστα το παράδειγμα των τρισάθλιων κτιρίων των επονομαζόμενων «Προσφυγικών» στην Αθήνα, επειδή έχουν... σημάδια στον σοφά τους από σφαίρες στα Δεκεμβριανά!
    Η μιζέρια της εγχώριας Αριστερής διανόησης στο αποκορύφωμά της!
    Οι λαοί οδεύουν μπροστά, δεν μένουν στην μιζέρια των ιστορικών γεγονότων, ούτε στους συμβολισμούς που προπαγανδίζει η Αριστερά, στην Ελλάδα. Δείτε π.χ. το παράδειγμα του Τείχους του Βερολίνου, σε μία Γερμανία που προοδεύει. Σχεδόν δεν έμεινε σήμερα τίποτα:

    http://inapcache.boston.com/universal/site_graphics/blogs/bigpicture/mauerfall_11_10/m38_21017217.jpg

    http://www.maniacworld.com/berlin-wall-then-and-now.html

    http://www.nytimes.com/interactive/2009/11/09/world/europe/20091109-berlinwallthennow.html

    http://www.spiegel.de/fotostrecke/photo-gallery-the-berlin-wall-then-and-now-fotostrecke-48432.html

    ΥΓ.
    Παρόλα αυτά, συμφωνώ απόλυτα ότι το κτίριο του Μαθιουδάκη θα πρέπει να διατηρηθεί, όχι για ιστορικούς λόγους, αλλά για την αρχιτεκτονική του αξία και την επιβλητικότητά του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Athena28/1/13

    Δεν θέλω να σχολιάσω το θέμα, γιατί δεν αισθάνομαι επάρκεια σχετικών γνώσεων, αλλά χαίρομαι ειλικρινά με τη συμμετοχή των σχολιαστών, που ο καθένας ανάλογα με την ειδικότητά του και με φιλοτιμία προσπαθεί να συμβάλει στη διάσωση ενός μνημείου για την πόλη. Συγχαρητήρια και σε καλό να μας βγεί !

    Αυτό εννοούσα όταν έγραφα σχετικά με άλλο θέμα :
    «Επομένως, εκείνο που μας χρειάζεται είναι η συνεργατικότητα, ώστε ο καθένας να προσέλθει αποφασισμένος να γεφυρωθεί το χάσμα με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Όταν συναισθάνεται ο καθένας το έλλειμμά του σε κάτι, αλλά και το περίσσευμά του σε κάτι άλλο, αναλόγως το θέμα, είναι εφικτή η διάκριση των ρόλων, η κατανομή εργασιών, η αποτελεσματικότητα.»

    http://odos-kastoria.blogspot.gr/2012/05/blog-post_29.html?showComment=1359313426036#comment-c6412030022085979409

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος28/1/13

    Όλοι πρέπει να συμβάλλουμε να σωθεί το κτήριο.
    Η Καστοριά δεν πρέπει να χάσει άλλα μνημεία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος27/4/13

    Τι άσχημη μοίρα είναι αυτή που δέρνει την Καστοριά;
    Γιατί τόσο χαμηλό επίπεδο οι πολιτικοί της και οι κοινωνικοί φορείς της;
    Γιατί ο κ. Αναστασίου η κα Αντωνίου ο κ. Σαββόπουλος και λοιποί, ζούνε 40 χρόνια πριν;
    Τι συμβαίνει στην Καστοριά;
    Πού είναι οι διανοούμενοί της (εκτός του Π. Τσολάκη, Α. Πηχιών, Ε. Τσαδήλα);
    Γιατί τόσα λαμόγια;
    Γιατί τόση παρακμή;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος27/4/13

    @007
    Sygnomi file alla den ftaiei h moira. Ftaime emeis pou eimaste httopatheis.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος14/2/14

    Ενώ περσι Αναστασίου Αντωνίου Σαββόπουλος Γκοσλιόπουλος και Κεπαπτσόγλου, μαζί με κάποιους δημοσιογράφους που τους υποστήριζαν, ΛΥΣΣΑΞΑΝ πολιτικά για να προωθήσουν την κατεδάφιση του Μαθιουδάκη (500.000,00 ευρώ μόνο η κατεδάφιση είχε ΑΡΧΙΚΑ προϋπολογιστεί!!!!), ξαφνικά, με την τροπή που πήρε η ιστορία (με την επέμβαση του Σπασμένου Ροδιού) μούγκα στη στρούγκα..
    Εκτέθηκαν ανεπανόρθωτα στην κοινωνία της Καστοριάς για την εμμονή τους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ