ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Πού είναι το κράτος;

Πρόσφατα το Υπουργείο Εσωτερικών προώθησε ανάμεσα στις άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες, προς ψήφιση ένα σχετικό νομοσχέδιο που στόχο είχε την θέσπιση επιπλέον μέτρων λειτουργίας των παιδότοπων. Ανάμεσα στις σχετικές διατάξεις αυτή που ξεχώριζε ήταν η απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους αυτούς. Η ρύθμιση αυτή που φαντάζει ως ιδιαίτερη, ως νεωτερική ήρθε ως συνέχεια μιας προηγούμενης του 2002 που και αυτή προέβλεπε τους ίδιους φιλόδοξους στόχους, της απαγόρευσης δηλαδή του καπνίσματος των γονέων στους παιδότοπους.

Το θέμα στην περίπτωση αυτή δεν είναι τόσο η απαγόρευση η μη του καπνίσματος, που στους χώρους αυτούς νομίζω ότι θεωρητικά θα συμφωνούσε η πλειοψηφία για την απαγόρευση του. Αντιθέτως και αυτό είναι το σημείο που θα πρέπει να μας προβληματίσει, η αναγκαιότητα δηλαδή νομοθετικής παρέμβασης για να εφαρμοστεί κάτι που θα έπρεπε να είχε από καιρού προστατέψει και διαφυλάξει και προνοήσει η ίδια η κοινωνία, ήτοι το δικαίωμα των παιδιών να παίζουν σε έναν χώρο που να θυμίζει κάτι άλλο παρά καπνιστήριο. Και βέβαια οποίος επισκεφθεί αυτούς τους χώρους θα έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει στην πράξη πως εφαρμόζονται και πως τηρούνται στην πράξη οι εγκύκλιοι αυτοί, που έχει την τύχη των υπολοίπων νόμων του κράτους.

Καθώς η επικαιρότητα κυριαρχείται από τις συζητήσεις για το νέο Καποδίστρια, για την αποκέντρωση, για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις ταυτόχρονα διαπιστώνεται η αναγκαιότητα το κράτος να νομοθετεί για ζητήματα που θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί από τους ίδιους τους πολίτες σε πρακτικό επίπεδο, γιατί σε θεωρητικό το θέμα είχε λυθεί.

Είναι πραγματικότητα ότι βαδίζουμε σε μια εποχή που τα κεντρικά συστήματα εξουσίας απορρίπτουν τα συγκεντρωτικά μοντέλα διακυβέρνησης και επιζητούν ρόλους περισσότερο επιτελικούς και ρυθμιστικούς. Διατηρούν όμως δικαίωμα επιρροής στα κεντρικά ζητήματα. Ωστόσο στην περίπτωση αυτή που αναφερόμαστε δεν θα περίμενε κάποιος να δημιουργηθεί η ανάγκη το κράτος να επανέλθει παρεμβατικά και να νομοθετήσει ξανά για κάτι που η ίδια η κοινωνία, οι ίδιοι οι πολίτες θα έπρεπε να είχαν επιβάλλει. Αυτό που ουσιαστικά ελλοχεύει πίσω από την κίνηση αυτή του Υπουργείου και θα έπρεπε να μας προβληματίσει ιδιαίτερα είναι το μήπως τελικά είμαστε μια κοινωνία της ακινησίας, σε βαθμό τέτοιο που ακόμη και για τα αυτονόητα θα πρέπει το Κράτος-Τροφός να παρέμβει μεγεθύνοντας ακόμη περισσότερο ένα νομικό εποικοδόμημα που για όλα προβλέπει αλλά τελικά και επί του πρακτέου τίποτα δεν εξασφαλίζει; Δεν είναι ανησυχητικό εάν χρειάζεται ακόμη και για αυτό το κομμάτι της ζωής μας να είναι αναγκαία η εξ άνωθεν παρέμβαση; Πως αυτό μπορεί να συμβαδίζει με την απαίτηση για μεγαλύτερη αυτονομία των τοπικών κοινωνιών όταν αυτές τις περισσότερες φορές αυτό για το οποίο μάχονται είναι το πάπλωμα (διαχείριση των πόρων εύσχημα) και όχι το περιεχόμενο.

Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία του Υπουργείου Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης κατά τη γνώμη μου σηματοδοτεί μια αδυναμία της κοινωνίας των πολιτών η οποία μόνη της περιφρουρεί τα αυτονόητα χωρίς να καταφεύγει στο κράτος-τροφό, η οποία μόνη της αποδεικνύει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει και να χειριστεί ζητήματα, να αναλάβει τις ευθύνες της, από το να αλαλάζει σε κάμερες και μικρόφωνα «που είναι το κράτος». Μήπως αυτό δεν είναι ένα έργο στο οποίο είμαστε κάθε φορά θεατές, όταν συμβαίνει μια καταστροφή; Στην περίπτωση αυτή κανένα όραμα δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα όταν οι πολίτες, οι τοπικές κοινωνίες, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν αποδεχθούν να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν κάνοντας πράξη τη σημασία της αυτόνομης και αυτοδύναμης κοινωνίας που αναλαμβάνει και επιβάλλει τις πρωτοβουλίες της. Αντιθέτως θα είμαστε θεατές της ίδιας πράξης του γιγαντισμού του κρατικού παρεμβατισμού καις της συνέχισης της νοοτροπίας που θέλει τους πολίτες άμοιρους ευθυνών αλλά και υποκείμενα ταυτόχρονα απεριορίστων δικαιωμάτων.

Ο ρόλος του κράτους είναι να θέτει το πλαίσιο, μέσα από οδηγίες, κανόνες και αρχές και να διατηρεί ενεργό τον εποπτικό του ρόλο, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα των πολιτών, έχοντας όμως απέναντι του και μια κοινωνία η οποία αναλαμβάνει και το μερίδιο ευθύνης που της αναλογεί. Η αδυναμία των πολιτών και εναπόθεση όλων ευθυνών στο κράτος δεν μπορεί παρά να συνεχίζει αυτό που ο κ. Κλαδάς σε άρθρο του ανέφερε «την συνέχιση της κρατικής ηγεμονίας επί κάθε θεσμού, διαδικασίας ή, γενικά, κοινωνικής δραστηριότητας».

Αντιθέτως μόνο μια ισχυρή κοινωνία μπορεί να προκαλέσει αλλαγή νοοτροπίας, να παρέχει στους πολίτες και στις εκφράσεις τους την ενθάρρυνση και δύναμη για να την πραγματοποιήσουν, να δώσει νόημα σε πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις όπως αυτό της διοικητικής αποκέντρωσης (Καποδίστριας ΙΙ) που τώρα συζητείται για αυτήν αλλά χωρίς αυτήν. Γιατί η δημόσια ζωή μπορεί να υπάρξει και χωρίς το κράτος-γκουβερνάντα, και χωρίς την προσδοκία της καλής νεράιδα για να την μεταμορφώσει.


ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Κάτι καινούργιο από τη Γαλλία.
ΟΔΟΣ: Φαιδρά
ΟΔΟΣ: Περί καπνίσματος
ΟΔΟΣ: Τέλος;
ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν


.